۲۰ نشانه از افول دیپلماسی عمومی آمریکا در دوره ترامپ

سید علیرضا مکبری، معاون گفتمان سازی پژوهشکده تحقیقات راهبردی در این یادداشت با بررسی افول قدرت نرم آمریکا به نقاط بارز و علل این افول پرداخته است.

مقدمه

دیپلماسی عمومی از مهمترین ابزارهای قدرت نرم برای اثرگذاری بر رفتارهای بازیگران بین المللی است که از سوی برخی کشورهای قدرتمند در عرصه سیاسی مورد استفاده قرارگرفته است اما با پیشرفت تکنولوژی و فناوری های نوین و گسترش ارتباطات دیپلماسی عمومی نیز کارکرد نوینی را برای تحقق اهداف خود به کار میبندند. دیپلماسی عمومی، رهبران سایر کشورها را همسو با سیاست های کشور میزبان می سازد و رفتاری حمایت گرانه و حمایت ساز را به همراه خواهد داشت و به همین دلیل است که «هانس تاچ» در خصوص دیپلماسی عمومی به مثابه یکی از منابع قدرت نرم می گوید:

«دیپلماسی عمومی یک سلسله تلاش های عمومی و رسمی دولت برای شکل دهی محیط ارتباطات در خارج است به گونه ای که سیاست خارجی قابلیت اجرا بیابد و میزان ناآگاهی ها و شناخت های نادرست از روابط پیچیده میان کشورها کاهش یابد.»

شواهد آشکاری وجود دارد که در دوره ریاست جمهوری ترامپ قدرت نرم و به تبع آن دیپلماسی عمومی آمریکا ضعیف شده است. به گزارش لوکو، جوزف نای، استاد دانشگاه هاروارد و نظریه پرداز علوم سیاسی و روابط بین الملل در مقاله ای با عنوان دونالد ترامپ و افول قدرت نرم آمریکا می نویسد تنها 30 درصد از افرادی که از 134 کشور در یک نظرسنجی موسسه گالوپ شرکت داشتند، نگاه مطلوبی نسبت به ایالات متحده در دوران ریاست جمهوری ترامپ دارند که این میزان در مقایسه با دوران باراک اوباما حدود 20 درصد کاهش یافته است. نتایج نظرسنجی مرکز پیو نیز حاکی از آن است که چین با 30 درصد محبوبیت با آمریکا رقابت نزدیکی دارد. در یک نمایه انگلیسی به نام قدرت نرم 30 نیز جایگاه آمریکا از رتبه اول در 2016 به رتبه سوم در 2017 رسیده است

مقام معظم رهبری پس از انتخاب دونالد ترامپ بعنوان رییس جمهور آمریکا ، با ارائه ی یک الگوی راهبردی برای کنشگران روابط بین الملل، سعی در ترسیم یک پارادایم فکری مبتنی بر این گفتمان داشتند که دنیا در حال عبور از هژمونی امریکا و توزیع و تقسیم قدرت راهبری جهان و فرا رسیدن زوال قدرت نرم امریکا است. ایشان در سخنان خود فرمودند:

" اهل سازش بدانند آمریکا رو به افول است. کسانی که به سازش گرایش دارند بدانند، آمریکا رو به افول است.در چالش ۴۰ ساله امریکا و ایران حقیقت مهمی وجود دارد که گاهی از دیده ها پنهان می ماند و آن اینکه، طرف پیروز در این چالش، جمهوری اسلامی ایران و طرف مغلوب، آمریکا بوده است. در یک نگاه وسیع تر، قدرت و اقتدار و هیمنه امریکا در دنیا، رو به افول و زوال است و امریکای امروز به مراتب ضعیف تر از امریکای چهار دهه قبل است.."

دیپلماسی عمومی به عنوان کارآمدترین ابزار قدرت نرم امریکا که اولین موتور محرک سیاست خارجی و تامین امنیت و منافع ملی امریکا در نظام روابط بین الملل بوده به شکل قابل توجهی تخریب و آسیب دیده و این امر موجب کاهش سطح قدرت و نفوذ بین المللی امریکا در پیگیری اهداف خود گردیده است. برخی از این نشانه ها عبارتند از:

اعـــتراضات گسترده داخلی امریکا در ١٤٠ شهر و پایتخت و نحوه مواجهه منفعلانه دولت ترامپ با این اعتراض‌ها
نقض حقوق بشر و تبعیض‌های نژادی و جنسیتی، رفتار خشونت‌آمیز پلیس نسبت به معترضان و راهپیمایی‌های مسالمت‌آمیز، معرفی مردم معترض به عنوان اغتشاشگر و آشوبگر و وارد کردن ارتش برای سرکوب مردم و در واقع آنچه امریکایی‌ها به آن افتخار می‌کردند یعنی قانون اساسی و آزادی به معنای رعایت حقوق بشر که از بین رفته است.
بحران کاهش نفوذ و اعتبار سیاست خارجی امریکا و در دوره ترامپ از آغاز کار تا به امروز به جای قرار داشتن در راستای گفت‌و‌گو برای حصول به فهم مشترک و همکاری که مبانی اصلی دیپلماسی و سیاست خارجی کشورها هستند، سیاست خارجی واشنگتن را به سمت جدایی بیشتر امریکا از کشورهای جهان و حتی متحدان سنتی اش کشانده است.
خروج ترامپ از توافقنامه ها و معاهده های بین المللی نظیر شورای حقوق بشر سازمان ملل،‌ ‌توافقنامه پاریس و خروج از نهاد فرهنگی یونسکو خروج از پیمان آب و هوایی پاریس و بی‌اعتنایی به سازمان تجارت جهانی و تغییر مکان سفارت امریکا از تل آویو به بیت‌المقدس
شکست و ناکامی در مقابله با بحران های داخلی ازجمله مدیریت شیوع ویروس کرونا در آمریکا و زیر سوال رفتن اعتبار آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی؛ این اولین مرتبه است که آمریکا در مقابله با یک تهدید جهانی نقش رهبری ایفا نمی کند و تداوم بحران کرونا مسائل ژئوپلتیکی را به گونه های مختلفی پیچیده ساخته، از جمله ژئوپلیتیک نفت.
بحران اعتماد جهانی به رهبری آمریکا و عدم همراهی کشورها و دولت‌ها با تحریم امریکا علیه ایران.
همکاری های همه جانبه روسیه و چین در ابعاد مختلف دو جانبه، شورای امنیت در وتوی قطعنامه های تحت حمایت آمریکا و تسریع آن به سمت جمهوری اسلامی در قالب سازمان شانگهای، اتحادیه اوراسیا، همکاری و مانورهای نظامی در سطح منطقه، خلیج فارس و همکاریهای اقتصادی بلند مدت و راهبردی بین این کشورها .
نقش چین در افول قدرت دیپلماسی آمریکا.( راه اندازی جنگ تجاری با چین و اتحادیه اروپا)
مثلث استراتژیک در پیوند اوراسیا و غرب آسیا با عضویت چین، روسیه و ایران
سقوط بهای نفت و فلاکت اقتصادی ناشی از افزایش اختلاف در میان جناح حاکم بر امریکا
انتخاب فردی با مختصات شخصیتی و طبقاتی آقای ترامپ در آمریکا
چین و آسیای شرقی چالش برانگیزترین موضوعی که سیاست گذاران ایالات متحده طی سال های آتی درآسیا با آن درگیر خواهند بود و همچنین طرح برنامه جامع راهبردی ایران و چین و ایران و روسیه.
انسداد توسعه اجتماعی در بحران پراکندگی قدرت در عرصه بین‌الملل و افول هژمونیک و اخلاقی آمریکا.
اندیشکده آمریکایی مرکز یو اس سی برای دیپلماسی عموم موسوم به سی پی دی، در گزارش ماه اکتبر 2018 درباره کشورهای برخودار از قدرت های نرم، آمریکا را در مقام چهارم قرار داده است. همچنین انگلیس، فرانسه و آلمان در رده اول تا سوم این جدول قرار دارند. این در حالی است که در سال 2016 آمریکا در قدرت نرم، از رتبه اول جهانی برخوردار بود.
زوال قدرت حقوقی آمریکا در نهادهای بین‌المللی و خروج های پیاپی و زنجیره وار ترامپ از پیمان ها توافقنامه ها و سازمانها و توافقنامه های مرجع و مهم بین المللی و حتی ساختارها و سازمانهای بین المللی که بعضا خود دولت امریکا مبدع و مبتکر و حامی اصلی تاسیس و خلق و انعقاد آنها بوده و به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای قدرت نرم امریکا برای سیطره بر موضوعات مختلف زیست محیطی و حقوق بشری و نظامی و امنیتی و سیاسی و اقتصادی و مدیریت آنها در راستای اهداف امنیت و منافع ملی ایالات متحده امریکا بوده، موضوعی عجیب و در عین حال واقعی است که نشانگر فقدان کنترل و توازن تصمیم گیری منطقی در تیم رهبری کاخ سفید و قرار گرفتن در همان مسیر افول این کشور است
گرایش و رویکرد مخالفت با یکجانبه گرایی هم در حوزه بازیگران بین الملل و هم افکار عمومی جهانی و سازمان های مردم نهاد در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم به تدریج آغاز شده و در منحنی صعودی قرار داشته لیکن با آغاز قرن بیست و یکم شاهد رشد شدید و قابل اندازه ی این رویکرد امریکا ستیزی در جهان هستیم و تحقیقات و نظرسنجی ‌های مختلف بین ‌المللی گواهی بر آن است
افول تمدن غربی ، سبک زندگی ،آرمان ها و ارزش های آمریکایی (بطور مثال قتل و فقر و به خصوص گسترش آسیب های اجتماعی در کشورهای غربی به ویژه آمریکا به حدی است که وضعیت اجتماعی این جوامع را نگران کرده و در این میان آمار بالای خودکشی روزانه جان بیش از ۱۰۰ آمریکایی را می گیرد)
افول لیبرال دموکراسی در نوع آمریکایی
بركناری 'ركس تیلرسون' از وزارت امور خارجه آمریكا و جایگزینی او با 'مایك پمپئو' حاكی از افول دیپلماسی و دیپلمات هایی است كه با دوران مدرن و با چالش های سایبری و ارتباط پررنگ آن با اطلاعات و امنیت كنار نیامده اند.
موقعیت مناسب‌ جمهوری اسلامی در فضای بین‌المللی و انتشار توئیت های ملتمسانه ترامپ برای رابطه و مذاکره با ایران.

در آخر

قدرت نرم امریکا به معنای «اقناع و قبولاندن نظر خود به کشورهای دیگر»، اکنون در ضعیف ترین موقعیت ممکن قرار دارد و بخصوص از زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ که امریکا نه تنها ملتها بلکه دولتهای اروپا، چین، روسیه، هند، افریقا و امریکای لاتین نیز با تصمیم های امریکا صراحتاً مخالفت می کنند

انسجام ،خودباوری و روحیه مقاومت و ایستادگی در مقابل نظام سلطه در راهبرد انقلاب اسلامی به عنوان نقطه محوری و تمرکز جبهه و محور مقاومت با استواری انقلاب اسلامی و حضور مقتدرانه و هوشمندانه مقام معظم رهبری و بدون کمک حکام خیانتکار و مرتجع عربی به مرحله ی تغییر ژئوپولتیک جنوب غرب آسیا ، بزرگترین ضربه بر قدرت نرم و سخت امریکا برای تسریع در افول امریکا و غرب در جهان می باشد.

سید علیرضا مکبری

لینک کوتاه: https://csr.ir/0000HY

خبرهای مرتبط