کابینه احتمالی جو بایدن / راهبرد سیاست خارجی آمریکا در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران

با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و پیروزی جو بایدن، رویکرد‌های آمریکا نظیر نوع تعامل آن با ایران تغییر خواهد کرد.

۱.مقدمه

پنجاه و نهمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا با پیروزی جو بایدن به پایان رسید. او که پیشتر مسئول کمیته روابط خارجی سنا و همچنین معاون باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا بوده است، با موضوعات سیاست خارجی و امنیتی آشنایی کاملی دارد. بایدن در سطح جهانی به دنبال احیای نقش رهبری آمریکا در جهان و تقویت نظم مطلوب لیبرال خواهد بود. در سطح منطقه‌ای احتمالا وزن متحدان خود را تغییر خواهد داد و در مورد ایران نیز با الگوگیری از برجام، به دنبال مذاکرات گام به گام خواهد بود.

بخش مهمی از راهبرد سیاست خارجی دولت منتخب آمریکا را می‌توان از کابینه احتمالی وی که متشکل از حلقه مشاوران و نزدیکان سیاسی می‌باشد، استخراج کرد. به نظر می‌رسد با توجه به احتمال مخالفت سنا با دموکرات‌های چپ گرا، به نظرم دموکرات‌های میانه رو شانس بیشتری در پست‌های وزارتی دارند و دموکرات‌های چپ گرا شانس بیشتری در پست‌های غیروزارتی دارند چرا که نیازی به تایید سنا ندارند و لذا به کارگیری آن‌ها در پستهایی، چون وزیر و یا مشاور امنیت ملی، بسیار دور از ذهن می‌باشد. از این رو، افراد مد نظر برای تصدی جایگاه‌های سیاسی و دفاعی در دولت منتخب به شرح ذیل می‌باشند:

وزارت امور خارجه

وزارت امور خارجه نقشی غیرقابل انکار در راهبرد‌های سیاست خارجی آمریکا بر عهده دارد و می‌تواند خط مشی سیاسی این کشور را در ارتباط با متحدان، شرکا، رقیبان و حتی کشور‌های مخالف تعیین کند. از جمله افرادی که تاکنون برای این سمت مطرح شده اند، عبارتند از: سوزان رایس ^[۱](مشاور امنیت ملی اسبق اوباما)، آنتونی بلینکن^[۲](قائم مقام اسبق وزارت امور خارجه و همچنین قائم مقام اسبق مشاور امنیت ملی آمریکا)، سناتور کریس کونز ^[۳](سناتور دلاور)، سناتور کریس مورفی ^[۴](سناتور کنکتیکات) و ویلیام برنز ^[۵](قائم مقام اسبق وزارت امور خارجه).

وزارت دفاع

سهم ۱۵ درصدی وزارت دفاع (۷۲۱ میلیارد دلار) از کل بودجه دولت آمریکا (۴۷۹۰ میلیارد دلار) در سال ۲۰۲۰، این نهاد را به یکی از تاثیرگذارترین وزارتخانه‌های آمریکا تبدیل کرده است که مسئول پیشبرد منافع راهبردی و نظامی آمریکا در ژئوپلیتیک جهانی است. افراد برای تصدی این پست نیز عبارتند از میشل فرونی ^[۶](معاون اسبق وزارت دفاع)، سناتور جک رید ^[۷](سناتور رد آیلند) و سناتور تمی داک ورث ^[۸](سناتور ایلینویز).

وزارت خزانه داری

اقتصاد تعیین کننده‌ترین عامل در نظر افکار عمومی آمریکا در زمینه کارآمدی یا عدم کارآمدی دولت است که جایگاهی مهم را به این وزارت خانه می‌بخشد. وزارت خزانه داری و به خصوص اوفک (OFAC) اصلی‌ترین نهاد متولی تحریم‌ها نیز می‌باشد. افرادی که برای تصدی این پست مطرح می‌باشند عبارتند از لیل برینارد ^[۹](مسئول فدرال رزرو و وزیر اسبق وزارت خزانه داری)، راجر فرگوسن ^[۱۰](مسئول اسبق فدرال رزرو)، سارا بلوم راسکین ^[۱۱](استاد دانشگاه دوک و وزیر اسبق وزارت خزانه داری)، سناتور الیزابت وارن ^[۱۲](سناتور ماساچوست) و نهایتا رافائل باستیک ^[۱۳](رئیس بانک فدرال رزرو آتلانتا).

وزارت امنیت داخلی

این وزات خانه، یکی از متولیان اصلی در زمینه امنیت ملی آمریکا می‌باشد. از جمله کاندیدا‌های اصلی تصدی وزارت امنیت داخلی، الخاندرو مایورکاس ^[۱۴](وزیر اسبق وزارت امنیت داخلی و دادستان اسبق کالیفورنیا) و خاوریر بکرا ^[۱۵](دادستان کل کالیفورنیا و نماینده اسبق کالیفورنیا در کنگره) می‌باشند.

سفیر آمریکا در سازمان ملل

در کنار وزارت امور خارجه، نماینده آمریکا در سازمان ملل، بخش قابل توجهی از ماموریت دیپلماتیک این کشور برای اجماع سازی جهانی در نهاد‌های زیرمجموعه سازمان ملل همچون شورای امنیت، مجمع عمومی و سایر نهاد‌ها را بر عهده دارد. افراد مد نظر برای این پست شامل پیت بوتجج ^[۱۶](شهردار اسبق سوس بند)، وندی شرمن ^[۱۷](معاون اسبق وزارت امور خارجه) و سامانتا پاور ^[۱۸](سفیر سابق اوباما در سازمان ملل)، الیزابت روزنبرگ ^[۱۹](مشاور ارشد وزارت خزانه داری در دوره اوباما) می‌باشند.

مشاور امنیت ملی

مشاور امنیت ملی را می‌توان از نزدیک‌ترین افراد به شخص رئیس جمهور دانست که سطح بالای دسترسی وی به رئیس جمهور می‌تواند اثرات مستقیمی بر سیاست‌های دولت آمریکا داشته باشد. برای تصدی این پست، دو نفر را می‌توان به طور خاص نام برد، اما با این حال احتمال انتصاب نامزد‌های تصدی پست وزارت دفاع و یا وزارت امور خارجه در این سمت نیز وجود دارد. مهمترین نامزد‌ها برای تصدی این پست عبارتند از جیک سولیوان و کالین کال (مشاور اسبق امنیت ملی بایدن).

رئیس سیا

برای تصدی ریاست سازمان سیا که از مهمترین نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا به شمار می‌آید تاکنون تنها یک گزینه یعنی یعنی آوریل هینس ^[۲۰]، قائم مقام اسبق سیا، مطرح شده است.
در کنار کاندیدا‌های تصدی سمت‌های وزارتی آمریکا، در سطح اندیشکده‌ای نیز، نام چندین اندیشکده بیش از دیگر اندیشکده‌ها در میان دموکرات‌ها و به خصوص حلقه نزدیکان جو بایدن شنیده می‌شود. اندیشکده‌های ذیل را می‌توان تاثیرگذارترین اندیشکده‌ها در اثرگذاری بر راهبرد‌های داخلی و خارجی دولت منتخب دانست:

1. موسسه رند (RAND Corporation)
2. بروکینگز (Brookings)
3. مرکز اولویت‌های بودجه‌ای و سیاستگذاری (Center on Budget and Policies Priorities)
4. شورای روابط خارجی (Council on foreign Relations)
5. شورای آتلانتیک (Atlantic Council)
6. مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک (Center For Strategic And International Studies)
7. مرکز برای امنیت آمریکای جدید (Center for a New American Security (CNAS))
8. کارنگی (Carnegie Endowment for International Peace (CEIP))
9. مرکز بایدن برای دیپلماسی و تعامل جهانی در دانشگاه پنسیلوانیا (Penn's Biden Center for Diplomacy and Public Engagement)
10. مرکز ویلسون (Wilson Center)

۲.راهبرد سیاست خارجی جو بایدن در مواجهه با ایران

راهبرد کلی بایدن در قبال ایران بر پایه دو ستون مهار چندجانبه و مهار تدریجی بنا نهاده شده است. دموکرات‌ها همواره همکاری با نهاد‌های جهانی و قدرت‌های بزرگ را جهت حل مسایل امنیتی آمریکا دنبال نموده اند. بایدن در امتداد سنت دموکرات‌های چندجانبه گرا همواره بر اصل چندجانبه گرایی در مقابله با تهدیدات جهانی، منطقه‌ای و حتی ایران تاکید کرده است.

مهار گام به گام (توافق منقطع هوشمند) دومین ستون از راهبرد باید در قبال ایران است. مهار تهدیدات به صورت توافقات زنجیره وار و با فاصله زمانی مشخص یکی از اصول راهبردی دموکرات‌ها به طور خاص جو بایدن بوده است. در این راهبرد تهدیدات به صورت یک پروژه کلان و یکپارچه دیده نمی‌شوند و به صورت جزء به جزء حل و فصل می‌شوند.

به طور کلی، بایدن معتقد است که سیاست "فشار حداکثری" شکست خورده است و این سیاست منجر به افزایش تنش‌هایی شده که متحدان آمریکا با آن مخالفند. علاوه بر آن، بایدن مدعی است ایران به تبع سیاست‌های ترامپ، به ساخت سلاح اتمی نزدیک‌تر شده است. از این رو او پیشتر بیان کرده است که در صورت پایبندی کامل ایران به برجام، او ممکن است به این موافقتنامه بازگردد و تا آن زمان تحریم‌ها برداشته نخواهد شد.

بایدن اعلام کرده است که با دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای مقابله خواهد کرد، ولی مسیر دیپلماسی برای ایران باز خواهد بود. او بیان کرده است که "اگر ایران تعهد کامل به برجام داشته باشد، ممکن است به برجام باز گردد" ^[۲۱]. البته بایدن مسائل حقوق بشری را نیز در کنار مساله هسته‌ای ذکر کرده است که مشخص نیست او تا چه میزان به پیوند این دو به یکدیگر در مذاکرات و انجام تعهدات باور دارد.

در کوتاه و میان مدت، هدف اصلی آمریکا در دوره بایدن را می‌توان احیاء برجام، تعلیق محدود برخی از تحریم‌ها و لغو برخی از فرامین اجرایی دولت ترامپ با هدف اعتمادسازی دانست. در بلند مدت نیز، تلاش تیم بایدن بر مذاکره در رابطه مسائل موشکی و منطقه‌ای خواهد بود. با این وجود به نظر می‌رسد افزایش سطح اشتراک در منافع راهبردی ایران با چین و روسیه در چند سال اخیر، این دو کشور را همچنان به عنوان شرکای اصلی ایران در سطح جهانی حفظ نماید.

در نهایت نیز باید اشاره کرد که بایدن ممکن است به حمایت آمریکا از جنگ یمن، خصوصا با توجه به مخالفت دموکرات‌ها در کنگره از آمار بالای کشته شدگان غیر نظامی و همچنین حمایت بی، چون و چرای ترامپ از عربستان سعودی، پایان دهد و از این طریق، از شدت فعالیت عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی در منطقه و حمایت آمریکا از آن‌ها در این رابطه، کاسته خواهد شد.

طه اکرمی

[۱]Amb. Susan Rice
[۲]Antony Blinken
[۳]Sen. Chris Coons
[۴]Sen. Chris Murphy
[۵]Amb. William Burns
[۶]Michele Flournoy
[۷]Sen. Jack Reed
[۸]Sen. Tammy Duckworth
[۹]Lael Brainard
[۱۰]Roger Ferguson
[۱۱]Sarah Bloom Raskin
[۱۲]Sen. Elizabeth Warren
[۱۳]Raphael Bostic
[۱۴]Alejandro Mayorkas
[۱۵]Xavier Becerra
[۱۶]Pete Buttigieg
[۱۷]Wendy Sherman
[۱۸]Samantha Power
[۱۹]Elizabeth Rosenberg
[۲۰]Avril Haines
[۲۱]https://iranprimer.usip.org/blog/۲۰۲۰/nov/۰۹/joe-biden-iran