مقدمه

در اوج بحران شیوع کرونا، نتانیاهو در جمع برخی از شهرک نشینان رژیم صهیونیستی از قریب الوقوع بودن طرح الحاق بخش هایی از کرانه باختری رود اردن به رژیم صهیونیستی پرده برداشت. قرار است این طرح در یکم ژوئیه (11 تیر) اجرایی شود. در گام نخست مخالفت های جهانی به اجرای این طرح بسیار شدید بود؛ تا جایی که از درون خود رژیم صهیونیستی تا ترامپ مخالفت خود را با اجرای این طرح اعلام کردند. با وجود اینکه طرح الحاق، بخشی از طرح معامله قرن است؛ ترامپ موافقت آمریکا را منوط به موافقت نتانیاهو با طرح تشکیل دولت فلسطین کرده است و کشورهای ایران، عربستان، ترکیه، امارات و به ویژه اردن (به دلیل تهدیدات جدی که متوجه اردن می شود) در منطقه خاورمیانه در کنار کشورهای اروپایی و هر بازیگر مؤثری از جمله سازمان ملل متحد مخالفت خود را در این زمینه اعلام نموده ‌اند. در اینجا این سؤال مطرح می شود که «با وجود این حجم از مخالفت ها چه انگیزه­ یا اهدافی نتانیاهو را به اجرای این طرح ترغیب می کند؟»

ابعاد و زوایای طرح الحاق

در تشریح این طرح باید گفت، حدود 30-40 درصد از زمین های کرانه باختری که بیش از 50 سال (پس از جنگ شش روزه 1967) در اشغال رژیم صهیونیستی بوده است، به اراضی این رژیم غاصب اضافه خواهد شد. این الحاق دو بخش دارد؛ یکی «غور» (دره) اردن و دیگری شهرک هایی که رژیم صهیونیستی در دیگر مناطق کرانه باختری ساخته است.

الحاق دره اردن، شامل بخش قابل توجهی از این طرح، به چند دلیل برای تلاویو مهم است: نخست اینکه زمین های این بخش بسیار حاصلخیز است. دوم اینکه تنها یک شهر مهم از فلسطینیان به نام «اریحا» و حدود 40 روستا در این منطقه قرار دارند و عمده منطقه از 1967 تاکنون در دست خود رژیم صهیونیستی بوده است؛ بنابراین الحاق این بخش برای رژیم صهیونیستی چندان مشکل نیست. سوم، با الحاق دره اردن به رژیم صهیونیستی، ارتباط گروه های مبارز فلسطینی و دیگر فلسطینیان با تنها مرز خارجی شان یعنی اردن قطع می شود که طبیعتاً کنترل کرانه باختری برای رژیم صهیونیستی جهت جلوگیری از تکرار فاجعه جنگ 22 روزه و 8 روزه راحت تر می شود. نکته پایانی اینکه شهرک های رژیم صهیونیستی در این مناطق زیاد است.

بخش دوم الحاق شامل شهرک­ های رژیم صهیونیستی در غرب کرانه باختری است که با الحاق این شهرک ها عملاً مناطق فلسطینی نشین در کرانه باختری به جزایری دور از هم تبدیل می شوند و در این صورت امکان انجام فعالیت هایی به‌ دور از محدودیت های اعمال شده از طرف رژیم صهیونیستی برایشان میسر نخواهد بود. علاوه بر دلایل پیش‌ گفته، انگیزه های داخلی، بین المللی و منطقه­ ای دیگری نیز نتانیاهو را به اجرای این طرح تشویق می کند.

انگیزه های سه­گانه نتانیاهو در اجرای طرح

«عوامل داخلی» انگیزه نخست نتانیاهو در اجرای این طرح است که از آن جمله می توان به سکونت حدود 700 تا 800 هزار یهودی مذهب طرفدار وی در شهرک های رژیم صهیونیستی کرانه باختری اشاره کرد. انگیزه دوم به تلاش او در تحریک سکولارهایی مربوط می شود که با این الحاق می خواهد آنها را برای حضور در این مناطق تشویق کند؛ چراکه قبل از این انگیزه ای به سکونت نداشتند؛ و سومین انگیزه داخلی به علت ضعف و ناکارآمدی تشکیلات خودگردان فلسطین بوده که نتانیاهو با استفاده از این فرصت درصدد به ارث گذاشتن و ثبت افتخار برای خود، در سال پایانی نخست‌وزیری اش است و سرانجام اینکه حماس و گروه های مبارز هم اکنون در کنترل رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان هستند و در این میان ضعف و سستی کشورهای عرب منطقه و درگیری آنان با مشکلات داخلی، ایجاد ایران هراسی موفق و جلب رضایت عربستان و همکاری با این کشور و درنهایت تبدیل شدن سوریه به دل مشغولی کشورهای منطقه نیز در سطح منطقه ای انگیزه الحاق را در نتانیاهو افزایش داده است.

در سطح جهانی و بین المللی نتانیاهو دو فرصت مناسب در اختیار دارد: یکی حضور ترامپ در کاخ سفید و حمایت مطلق از رژیم صهیونیستی که در انتقال سفارت از تلاویو به بیت‌المقدس و به رسمیت شناختن الحاق جولان به اسرائیل به طور کامل آشکار شد. فرصت دوم نیز به کشورهای اروپایی مربوط می شود که با وجود مخالفت های اولیه شان توان جلوگیری از اجرای این طرح را ندارند. گفتنی است به هر میزان که نتانیاهو و رژیم صهیونیستی از این طرح منتفع می شوند، فلسطین و اردن ضرر خواهند کرد.

تهدیدات اصلی طرح الحاق برای فلسطین

در صورت اجرای این الحاق فلسطینیان بدون شک متضررترین بازیگران خواهند بود؛ ضمن اینکه اجرای این طرح تهدیداتی نیز برای اردن دارد. «محمود عباس» رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در واکنش اولیه به این طرح اظهار داشته است: «در صورت اجرای این طرح تمامی توافقات انجام شده با رژیم صهیونیستی و آمریکا (به‌ ویژه توافقات امنیتی که برای رژیم صهیونیستی خیلی مهم اند) به صورت یک طرفه لغو می شود».

تهدیدات اصلی فلسطینیان در این طرح عبارت اند از:

• قطع ارتباط مستقیم با اردن و به تبع­ آن با جوامع اسلامی؛
• از بین رفتن آرمان تشکیل دولت مستقل فلسطین؛
• اعمال محدودیت های شدیدتر سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از سوی رژیم صهیونیستی بر آن ها؛
• عدم امکان همکاری و هماهنگی نظامی بین گروه های جهادی فلسطینی.

تبعات طرح برای اردن

پادشاه اردن در مصاحبه اشپیگل آلمان اظهار داشت: «اجرای این طرح اردن و رژیم صهیونیستی را وارد درگیری شدیدی خواهد کرد». با اجرای این طرح تهدیدات بسیاری متوجه اردن خواهد شد؛ از جمله:

• مخالفت و احتمال شورش فلسطینیان اردنی و دیگر مسلمانان اردن که به خصوص در قضیه جنگ داخلی اردن و سپتامبر سیاه و اخیراً در ماجرای انتقال لوله گاز از رژیم صهیونیستی به فلسطین به خوبی مشاهده شد؛
• هم مرز شدن اردن با اسرائیل که به طور قطع خطرات خاص خود را دارد؛
• در ابهام قرار گرفتن تولیت اماکن مقدس فلسطین که در اختیار اردن است؛
• به خطر افتادن ماهیت وجودی اردن با نابودی کامل آرمان دولت فلسطین؛ چراکه رژیم صهیونیستی به دنبال قربانی دیگری غیر فلسطین خواهد رفت و چه گزینه ای بهتر از اردن!

نتیجه ­گیری

نتانیاهو از زمانی که نخست وزیری رژیم صهیونیستی را به عهده گرفته، گام های قابل توجهی در سیاست های داخلی و خارجی این رژیم برداشته است و به نظر می­رسد با توجه به انگیزه هایی که دارد و مناسب بودن شرایط داخلی، منطقه و جهان، این اقدام را به عنوان حسن ختام کار خویش به انجام برساند. اجرای این طرح در شرایط و موقعیت های دیگر می توانست علاوه بر موارد بیان شده، پیامدهای دیگری داشته باشد؛ ولی در شرایط کنونی تهدید خاصی را متوجه رژیم صهیونیستی نخواهد کرد؛ چراکه دو بازیگر متضرر یعنی فلسطین و اردن پتانسیل و حمایت کافی برای واکنش های بازدارنده را ندارند؛ ضمن اینکه این طرح دقیقاً به شکاف ها و مشکلات این دو بازیگر عمق و شدت بیشتری می دهد.