نخستین بار چه زمانی توافق جامع همکاری‌های ۲۵ ساله بین ایران و چین پیشنهاد شد؟

پیشنهاد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین برای نخستین بار در مقطع زمانی بهمن ماه سال ۱۳۹۴ و در متن مذاکرات رؤسای جمهور دو کشور مطرح شده است

این روز‌ها در همه رسانه‌ها سخن از "سند"، "قرارداد" "توافق" و" چشم انداز" برای همکاری جامع ۲۵ ساله ایران و چین است، اما در ارتباط با اینکه چه کسی و چه زمانی نخستین بار قرارداد ۲۵ ساله را پیشنهاد داد، اطلاعات دقیقی در رسانه‌های کشورمان وجود ندارد. معمولا مقامات کشورمان پیشنهاد آن را در حین اعلام بیانیه «مشارکت جامع راهبردی» بین ایران و چین از سوی آقای شی جین پینگ اعلام می‌کنند. در متن و اخبار در دسترس آنلاین، نخستین بار، امضا و یا انعقاد قراردادی ۲۵ ساله در جریان سفر آقای شی جین پینگ به ایران در سال ۲۰۱۶ مطرح شده بود. این دیدار چند روز پس از اجرای توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۹۴ برگزار شده بود. در جریان آن سفر در طول همان روز شنبه در چند نوبت به بحث انعقاد سند یا قرارداد ۲۵ ساله اشاره رفته است.

قرارداد ۲۵ ساله در دیدار روسای جمهور دو کشور

در دیدار "صبح" روز شنبه ۳ بهمن ۱۳۹۴، رؤسای جمهور دو کشور با تاکید بر اینکه فصل نوینی در روابط پایدار و راهبردی تهران – پکن آغاز شده است، تسریع در تدوین سند جامع همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور را ضروری دانستند.

ایران و چین

در این دیدار، آقای روحانی با تأکید بر آمادگی تهران برای انعقاد سند جامع همکاری‌های بلندمدت و راهبردی بین تهران و پکن اظهارداشت: «برای توسعه روابط دو کشور، دو طرف از اراده سیاسی کاملی برخوردار هستند و ضرورت دارد این اراده در سایر بخش‌ها بویژه در عرصه اقتصادی نیز تقویت بیشتری یابد». وی با استقبال از تدوین سند جامع و اجرایی همکاری‌های ۲۵ ساله میان دو کشور تصریح کرد: «جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در تدوین این سند، همکاری‌های لازم را تسریع کند تا این سند هر چه زودتر نهایی و امضا شود.»
آقای شی نیز با تأکید بر لزوم ترسیم چشم‌انداز روشنی برای آینده روابط دو کشور گفت: «چین مصمم است مناسبات و همکاری‌های خود را بر پایه اعتماد متقابل و منافع مشترک دو کشور ارتقا دهد و در این راستا به دنبال تدوین هر چه زودتر سند جامع و اجرایی همکاری‌های ۲۵ ساله با جمهوری اسلامی ایران هستیم. وی با بیان این که امروز برای توسعه روابط راهبردی تهران و پکن فرصت جدیدی ایجاد شده است، اظهار داشت: چین در همکاری و روابط خود با ایران به دنبال سود متقابل بوده و در مسیر برد - برد حرکت کرده است و آمادگی داریم با استفاده از فرصت بوجود آمده، چشم انداز درازمدتی را در زمینه روابط دو جانبه منطقه‌ای و بین‌المللی ترسیم کنیم.»

متن بیانیه مشارکت جامع راهبردی

در متن بیانیه مشارکت جامع راهبردی که دو کشور "ظهر" شنبه ۳ بهمن ۱۳۹۴ در جریان سفر آقای شی جین پینگ به ایران، از سوی دو کشور همزمان منتشر شد، در بخش همکاری اجرایی در ماده ۶، بر انعقاد قرارداد ۲۵ ساله تاکید شده است:
«(۶) نظر به اراده راسخ طرفین برای توسعه روابط دو کشور و با توجه به مکمل بودن ظرفیت‌های اقتصادی و همچنین وجود زمینه‌های مختلف همکاری در عرصه‌های انرژی، زیرساختی، صنعتی، فناوری و سایر زمینه‌های مشترک، دو طرف توافق می‌نمایند رایزنی‌ها و مذاکرات لازم جهت انعقاد قرارداد همکار‌های جامع ۲۵ ساله را در دستور کار قرار دهند.»

دیدار مقام معظم رهبری و آقای شی جین پینگ

در همان روز در دیدار "عصر" شنبه ۳ بهمن ۱۳۹۴، بین مقام معظم رهبری و آقای شی جین پینگ، ۳ بار به قرارداد ۲۵ ساله (دوبار مقام معظم رهبری و یک بار آقای شی) اشاره شده است.

دیدار رهبر با شی جین پینگ رییس جمهور چین

در این دیدار، رهبر انقلاب با اشاره به سابقه‌ی کهنِ ارتباطات تجاری و فرهنگی دو ملت ایران و چین، تأکید کردند: «دولت و ملت ایران همواره به دنبال گسترش روابط با کشور‌های مستقل و قابل اطمینان همچون چین بوده و هستند و بر همین اساس، توافق رؤسای جمهوری ایران و چین برای یک روابط استراتژیک ۲۵ ساله، کاملاً درست و حکمت‌آمیز است.»
ایشان با اشاره به سیاست‌های سلطه‌گرانۀ برخی کشور‌ها به‌ویژه آمریکا و همکاری غیرصادقانه آن‌ها با کشور‌های دیگر افزودند: «این وضعیت موجب شده است که کشور‌های مستقل، به‌دنبال همکاری‌های بیشتر با یکدیگر باشند و توافق ایران و چین برای روابط استراتژیک ۲۵ ساله در همین چارچوب است که باید با پیگیری جدی دو طرف، توافق‌ها حتماً به مرحله‌ی عملیاتی برسند.»
آقای «شی جین پینگ» با اشاره به مزیت‌های فراوان «جغرافیایی، انسانی و انرژی ایران» گفت: «اقتصاد چین و ایران مکمل یکدیگر هستند و در این سفر درخصوص برنامه‌ریزی برای همکاری استراتژیک ۲۵ ساله به توافق رسیده‌ایم و آماده‌ی گسترش و تعمیق همکاری‌ها در بخش‌های فرهنگی، آموزشی، فناوری، نظامی و امنیتی در سطح شرکای راهبردی هستیم.»

جمع بندی

با استفاده از اطلاعات بالا می‌توان اینگونه استدلال کرد که پیشنهاد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین برای نخستین بار در مقطع زمانی بهمن ماه سال ۱۳۹۴ و در متن مذاکرات رؤسای جمهور دو کشور مطرح شده است. همچنین متن مذاکراتی و نشست‌های سران دو کشور، اراده جدی دو کشور را برای انعقاد یا تدوین یک "سند"، "قرارداد" "توافق" و" چشم انداز" برای همکاری ۲۵ ساله نشان می‌دهد؛ بنابراین امضای سند فعلی در مقطع کنونی در واقع تکمیل اراده دو کشور در بیان اعلان مشارکت جامع راهبری دو کشور در سال ۱۳۹۴ است و در این راستا به لحاظ شکلی برای همکاری اجرایی و سیاستی این مشارکت ضرورت داشته است.