رویداد استراتژیک(5) برگزار گردید.

مقدمه

پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام با همکاری اندیشکده مطالعات حاکمیت و روابط بین الملل پنجمین نشست رویداد استراتژیک با عنوان "چالش تشکیل کابینه رژیم صهیونیستی: زمینه ها، تحولات و پیامدها" را در محل پژوهشکده برگزار کردند. در این نشست که با حضور سه تن از اساتید مدعو آقایان علی عبدی، سلمان رضوی و منصور براتی و با حضور شماری از محققین و کارشناسان و صاحبنظران برگزار شد، اساتید و کارشناسان به تبادل نظر در خصوص شرایط، تحولات و چالش تشکیل کابینه در رژیم صهیونیستی پرداخته و پیامدها و سناریوهای پیش رو را مورد بررسی قرار دادند. خلاصه مباحث مطرح شده در این نشست در ادامه مورد اشاره قرار خواهد گرفت.

1-زمینه‌­های سیاسی-اجتماعی چالش تشکیل کابینه

آقای سلمان رضوی مباحث خود را بر دو محور اهمیت انتخابات رژیم صهیونیستی برای احزاب این رژیم و دلایل عدم تشکیل کابینه توسط بنیامین نتانیاهو خلاصه نمودند.

1-1-دلایل اهمیت انتخابات برای احزاب رژِیم صهیونیستی

ساختار حقوقی-سیاسی رژیم صهیونیستی از نوع پارلمانی و بر اساس توزیع قدرت بین احزاب بر حسب میزان رای­آوری آنها در انتخابات پارلمانی است. تعیین توزیع کرسی­های مجلس، انتخابات نخست وزیر و ریاست جمهوری از طریق فرآیند انتخابات انجام می­شود. حدود چهار میلیون تن مشارکت کننده در انتخابات واجد شرایط هستند. احزاب جهت راهیابی به پارلمان باید حداقل نصاب 25/3 درصد آرا (حداقل 4 نماینده) را به دست آورند. در انتخابات دور دوم در سپتامبر 2019 حزب لیکود 32 کرسی و حزب ائتلافی آبی-سفید 33 کرسی را از آن خود نموده­اند. طبق محاسبات و رویه­های عرفی جهت تشکیل دولت کسب 66 کرسی نمایندگی ضروری است.

1-2-دلایل ایجاد چالش­های تشکیل کابینه رژیم صهیونیستی

دلایل عدم شکل­ گیری کابینه توسط بنیامین نتانیاهو را می­توان به صورت موارد ذیل خلاصه نمود.

1. افراطی­ شدن جامعه رژییم صهیونیستی و اوج­گیری جریان­های افراطی در کنار افول احزاب عربی، کارگری و چپ به گسترش رقابت­ها در میان جریان­های راست منجر شده است.
2. ظهور جریان سوم آبی-سفید به رهبری گانتز
3. حمایت روس تبارهای جامعه رژیم صهیونیستی از احزاب راست افراطی
4. پروندهای فساد نتانیاهو و پافشاری حزب لیکود در استمرار حیات سیاسی وی
5. عدم مدارای سران احزاب در تشکیل ائتلاف فراگیری سبب سهم خواهی حداکثری احزاب شده است.
6. وجود پایگاه­های ثابت رای دهی و جابجایی اندک میزان آرای احزاب.

2-آرایش نیروهای انتخاباتی و تحولات تشکیل کابینه

آقای منصور براتی با تقسیم­بندی انتخابات رژیم صهیونیستی به دوره آوریل و دوره سپتامبر تفاوت­های این دو دوره را به صورت تفاوت رفتار احزاب حاضر در انتخابات توضیح داده است.

2-1-رفتارشناسی احزاب در انتخابات ماه آوریل

در انتخابات دور اول در ماه آوریل احزاب برای ائتلاف با یکدیگر از تمایل بالایی برخوردار نبودند و عمدتاً به صورت انفرادی و جداگانه حضور پیدا کرده بودند. تنها جریان ائتلافی جریان آبی-سفید به رهبری گانتز بود. برخی احزاب مانند حزب کارگر بدون ائتلاف با سایر احزاب به دنبال تصاحب بیش از 20 کرسی پارلمان بود و در آخر تنها 6 کرسی به دست آورد. برخی از احزاب تنها توانستند حد نصاب ورود به پارلمان را کسب کنند.

2-2-رفتارشناسی احزاب در انتخابات ماه سپتامبر

در دور دوم انتخابات در ماه سپتامبر احزاب با پذیرش شکننده بودن آرای خود به ائتلاف با سایر احزاب تمایل پیدا کردند. ویژگی دوم تشدید شکاف­های بین مذهبی­ها و سکولارها در ماه سپتامبر بود. یکی از دلایل پیشی گرفتن حزب آبی-سفید از لیکود تاکید گانتز بر تشکیل دولت وحدت ملی و استفاده از دیدگاه­های اکثریت احزاب در تشکیل کابینه بوده است. همچنین اعراب در ماه سپتامبر تعداد کرسی بیشتری را نسبت به ماه آوریل کسب کردند. تعداد کرسی­های اعراب از 10 کرسی به 13 کرسی در ماه سپتامبر نسبت به ماه آوریل افزایش پیدا کرد. در انتخابات ماه سپتامبر حزب آبی-سفید با 33 کرسی از حزب لیکود با 32 کرسی پیشی گرفت. ائتلاف حزب لیکود با حزب کولانو موقعیت نتانیاهو را در ماه سپتامبر تقویت نمود و وزن آرای حزب لیبرمن می­تواند برای تشکیل کابینه آینده نقش تعیین­کننده­ای را بازی کند.

3- مقایسه سیاست ورزی نتانیاهو و گانتز

آقای علی عبدی با اشاره به کنش­ورزی سیاسی نتانیاهو به عنوان رهبری از نسل سوم و نخبگان جدید جامعه نخبگی رژیم صهیونیستی منابع سازنده رفتار سیاسی نتانیاهو را در موارد ذیل خلاصه نمودند.

3-1- منابع تاثیرگذار بر رفتار سیاسی نتانیاهو

1. پدر و برادر نتانیاهو از صهیونیست­های افراطی بودند و سبب شدند تا محیط تربیتی نتانیاهو به صورت افراطی از عقاید خشونت طلبانه صهیونیستی لبریز شود. دکترین دیوار آهنین و ساخت گتوئی در منطقه غرب آسیا برای افزایش جامعه یهودی مهاجر به سرزمین­های اشغالی از جمله ایده­های افراطی محیط تربیتی نتانیاهو بود.
2. تحصیل در آمریکا و ارتباط­گیری با شبکه قدرت در آمریکا بر جهت­گیری و قدرت­گیری نتانیاهو تاثیر بسیاری داشته است. ارتباط­گیری با رسانه­ها، شبکه صهیونیسم جهانی، لابی ایپک، خانواده روچیلد و خانواده رامنی و ترامپ به رفتارهای سیاسی نتانیاهو و قدرت­گیری او در جامعه رژیم صهیونیستی کمک فراوانی کرده است.
3. از دیگر منابع تاثیرگذار بر رفتار سیاسی و قدرت گیری نتانیاهو می­توان به سیستم امنیتی رژیم صهیونیستی و همسر نتانیاهو (سارا نتانیاهو) اشاره نمود. شبکه ترومنی­ها در آمریکا یکی از منابع قدرت نتانیاهو در افزایش نفوذ سیاسی و اقتصادی در جامعه یهودی و مسیحی است.

3-2- چرا گانتز محور مخالفان با نتانیاهو شد؟

ایده تشکیل دولت فراگیر ملی در کنار شخصیت نظامی و امنیتی گانتز سبب اقبال مخالفان نتانیاهو به وی شد. اعلام انحصاری نبودن دولت آبی-سفید سبب نزدیک شدن احزاب غیر راستی به حزب آبی-سفید شد. گانتز از خانواده روشنفکر و تحصیل کرده غرب برخوردار نیست، اما فقدان پرونده­های فساد سیاسی و اقتصادی در کارنامه و سابقه اجرایی وی سبب اقبال گسترده یهودی­های رای دهنده به وی شده است.

نتیجه­­‌گیری و سناریوهای محتمل

به نظر راه دشواری پیشروی گانتز برای تشکیل کابینه وجود دارد و با توجه به فرایند چانه­زنی­های کنونی، آینده روشنی برای تشکیل کابینه در این دور از انتخابات وجود ندارد. با این وجود، به دلیل افزایش شکاف بین سکولارها و مذهبی­ها و ثابت بودن پایگاه رای دهی احزاب، تشکیل کابینه­ای ائتلافی و شکننده به رهبری گانتز، یکی از سناریوی پیش رو است. تجدید انتخابات برای دور سوم در ماه­های ابتدایی سال 2020 و شکل­گیری ائتلاف­های جدید سناریوی محتمل دیگر است.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

9

10

11