رویکرد رژیم صهیونیستی در قبال آفریقا

محور نخست؛ سیاسی-دیپلماتیک

دکتر رحیمی زارچی در ابتدای این نشست عنوان کرد روابط رژیم صهیونیستی با قاره افریقا سه مرحله زمانی از تأسیس رژیم تا جنگ اعراب و رژیم، از 1973 تا دهه آخر قرن بیستم و از 1990 تاکنون را پشت سر گذاشته است. به عقیده ایشان، اولویت نخست رژیم صهیونیستی توسعه مناسبات با کشورهای آفریقاست. موضوعی که بنیامین نتانیاهو نیز بر آن تأکید کرد.
سفیر سابق ایران در نیجریه افزود دو پارامتر اصلی در شکل‌گیری و گسترش روابط رژیم با آفریقا نقش دارند:
• تلاش برای ایجاد تفرقه میان کشورهای آفریقا، دامن زدن به جنگ‌های داخلی و نفوذ در لایه‌های مختلف قدرت در این قاره.
• ارتقای وضعیت یهودیان آفریقا یکی از اهداف رژیم در این قاره بود.
برای این منظور، رژیم در عین حال که روابط گسترده‌ای با حکومت گودلاک جاناتان در نیجریه داشت، از بوکوحرام حمایت تسلیحاتی می‌کرد. همچنین رژیم صهیونیستی به مناقشه جزایر حنیش میان یمن و اریتره دامن می‌زد و با ورود به منازعه سد النهضه درصدد تفرقه‌افکنی میان مصر، اتیوپی و سودان است.
این دیپلمات سابق در ادامه اعلام کرد روابط اعراب و رژیم یکی از موانع بازدارنده توسعه روابط رژیم با آفریقا بود. اما امضای قراردادهای کمپ‌دیوید، اسلو و وادی عربه، آثار مثبتی بر گسترش روابط داشت. کشورهای آفریقایی عمدتاً از دو چیز رنج می‌برند: اول، مشکلات اقتصادی و دوم، عدم امنیت که پاشنه آشیل آنهاست که رژیم صهیونیستی تلاش دارد از همین دو حوزه در این قاره نفوذ کند.
دکتر رحیمی در بخش پایانی سخنان خود افزود جهش مناسبات در اواخر دهه پایانی قرن بیستم صورت گرفت. به دنبال آن در تیرماه 1395 نتانیاهو سفری به شرق و مرکز آفریقا از جمله کشورهای کنیا، اوگاندا، رواندا، اتیوپی داشت. حضور در نشست امنیتی با سران هفت آفریقایی از دیگر برنامه‌های این سفر بود. رژیم تلاش کرده عضویت ناظر اتحادیه آفریقا را به‌دست آورد اما هنوز موفق به این کار نشده است. با این حال، توجه رژیم به سازمان‌های منطقه‌ای کوچکتر معطوف شد که حضور نتانیاهو در نشست «اکواس» (پیمان اقتصادی کشورهای غرب آفریقا) در سال 2016 در این راستا بود. شایان توجه است که این سفر در چهلمین سالگرد عملیات انتبه(عملیات هوایی رژیم صهیونیستی در سال 1976 در فرودگاه انتبه اوگاندا که منجر به کشته شدن برادر بنیامین نتانیاهو، یوناتان شد)، صورت پذیرفت.

محور دوم؛ نظامی-امنیتی

در بخش دوم نشست، جناب آقای دکتر عبدی به طرح بحث خود پیرامون وضعیت شناسی حضور نظامی_امنیتی رژیم در آفریقا، ابزارهای نفوذ نظامی‌_امنیتی رژیم در آفریقا(معاهدات نظامی، مستشاران اطلاعاتی_نظامی و شرکت‌های امنیتی) و تجارت اسلحه پرداخت. این کارشناس حوزه امنیتی رژیم صهیونیستی با اشاره به تفاوت‌های بنیادینی که رژیم اشغالگر قدس با دیگر کشورها دارد، ماهیت وجودی این رژیم را امنیتی خواند. وی از قول سران و مسئولان رژیم اهمیت امنیت را برای آن مساله وجودی عنوان نمود. وی با اشاره به سخنان دیگر حاضران نشست گفت ابعاد سیاسی-دیپلماتیک و نیز اقتصادی-تجاری حضور رژیم در قاره آفریقا گسترده است و قابل کتمان نیست اما باید در نظر داشت که تمامی این روابط ذیل حضور امنیتی رژیم صهیونیستی در آفریقا قرار می‌گیرد.
او دلایل اولویت داشتن مسائل امنیتی برای رژیم را قرار گرفتن این رژیم در منطقه‌ای پر چالش و فقدان عمق استراتژیک عنوان نمود که از جمله پیامدهای این مسئله برای رژیم، تفوق عناصر امنیتی نسبت به عناصر دیپلماتیک است. عبدی حضور رژیم اشغالگر قدس در آفریقا را در ادامه دکترین پیرامونی بن‌گوریون معرفی کرد که از غرب آسیا شروع و در قاره آفریقا به کشورهای زیر صحرا نظیر اتیوپی، سودان و کنیا منتهی شد. از جمله دلایل تمایل برخی کشورهای آفریقایی برای گسترش تعاملات با رژیم صهیونیستی، دست برتر این رژیم در حوزه‌های امنیتی است که می‌تواند برای کشورهای بی‌ثبات آقریقایی ضمانتی برای بقاء باشد و در وهله دوم تمایل برای گسترش روابط با ایالات متحده از قبل رژیم است.
دکتر عبدی عمده حضور نیروهای اطلاعاتی و امنیتی رژیم در آفریقا را از طریق پوشش‌های مختلف در حوزه‌های کشاورزی و معدن اشاره کرد. برای نمونه می‌توان به فروش تسلیحات نظامی به شورشیان سودان جنوبی در پوشش فروش ادوات کشاورزی اشاره کرد. بعد دیگر نقش‌آفرینی دستگاه امنیتی رژیم در آفریقا استفاده از ظرفیت نیروهای باتجربه و آموزش دیده‌ای هستند که دوران خدمت خود را در ارتش رژیم به اتمام رسانده‌اند. بازنشستگان ارتش با تاسیس شرکت‌های امنیتی به ارائه خدماتی نظیر مشاوره، آموزش، فروش تسلیحات، تامین امنیت سایبری و جاسوسی سایبری در قاره آفریقا مشغول می‌شوند. عبدی همچنین به نقش معاونت »سیبات» در تامین نیازهای فروش و صادرات اسلحه و تجهیزات نظامی رژیم به آفریقا اشاره نمود. برای نمونه یکی از کشورهایی که نخستین ارتباطات را در حوزه امنیتی و خرید تسلیحات با رژیم برقرار نمود، آفریقای جنوبی است. این کشور که در سال‌های دهه 70 میلادی علاوه بر جنگنده‌، سلاح انفرادی نیز از رژیم تهیه می‌کرد امروزه توانسته است با انتقال بخشی از تکنولوژی نظامی، به یکی از فروشندگان تسلیحات در آفریقا تبدیل شود.

محور سوم؛ اقتصادی-تجاری

سركار خانم نیکپور در ابتدای گفتار خود پیرامون محور سوم که حوزه تجاری و اقتصادی بود، جمعیت یهودیان را عامل نفوذ اقتصادی در این قاره ارزیابی کردند. در ادامه ایشان به مهمترین دلایل اهمیت آفریقا برای رژیم از قبیل درگیری مسلمانان و صهیونیست‌ها، دسترسی به بازار 54 کشور آفریقایی، غارت منابع این قاره، تامین امنیت دریای سرخ و بهبود روابط با کشورهای این قاره برای جلب آرای آن‌ها در سازمان ملل اشاره کردند. خانم نیکپور ضمن تاکید بر نقش برجسته نتانیاهو و لیبرمن در گسترش روابط با کشورهای قاره آفریقا، هدف نهایی رژیم را طبیعی جلوه دادن دولت اشغالگر به مانند سایر بازیگران دولتی در جهان دانست.
رئیس کمیته ترابری و گمرکات شورای اقتصادی همکاری‌های ایران وآفریقا با توجه به روابط خوب رژیم‌صهوینیستی با اتیوپی، آنگولا، کنیا، ساحل عاج، زامبیا، کامرون و مالاوی؛ حضور این بازیگر را در این سرزمین قابل توجه دانستند. ایشان در ادامه سخنان خود به ریشه عمیق فرهنگی کشورهای عربی در این قاره اشاره کردند و یادآور شدند که به دلیل گسترش نفوذ اقتصادی رژیم و عادی‌سازی روابط با اعراب، حاکمان این کشورها چندان تمایل به سرمایه‌گذاری در این سرزمین ندارند.
جناب آقای فقیهی به عنوان سخنران پایانی، به اهمیت نقش یهودی‌های بومی_آفریقایی در تسهیل نفوذ رژیم‌صهیونیستی در بازارهای آفریقا تاکید کردند. ایشان تمرکز فعالیت اقتصادی رژیم را در شرق آفریقا عنوان کردند.
عضو هیئت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و شرق آفریقا، ضمن تبیین ظرفیت‌های معدنی و کشاورزی آفریقا برای رژیم‌صهیونیستی، از حجم صادرات مواد کانی و معدنی همچون بوکسیت و طلا و الماس از آفریقا به سرزمین‌های اشغالی سخن گفتند و یادآور شدند که در تبادلات تجاری رژیم با کشورهای آفریقایی، واردات مواد خام و اولیه نسبت به صادرات کلاهای صنعتی و تمام شده سهم بیشتری دارد. آقای فقیهی به سرمایه‌گذاریِ رژیم صهیونیستی در حوزه کشاورزی و در کشت فراسرزمینی در آفریقا اشاره و بر تمرکز ویژه این رژیم بر منطقه شرقی این قاره تاکید کردند. وی خاطر نشان کرد که برهمین اساس می‌توان مقصد بخش اعظمی از محصولات کشاورزی صادراتی اتیوپی را سرزمین‌های اشغالی دانست.