بیان مسئله

تنش‌های رژیم صهیونیستی با حزب‌الله لبنان از زمان آغاز بحران‌های سوریه و عراق و کنش استراتژیک حزب‌الله در حمایت از بازوهای محور مقاومت وارد فاز تازه‌ای شده است. تل‌آیو با هدف تضعیف این بازوها و جلوگیری از تحکیم و تثبیت حلقه‌های امنیتی مقاومت، حملات هوایی به پایگاه‌ها، نیروها و فرماندهان رده‌بالا را در دستورکار قرار داده است. در دور جدیدی از این تنش‌ها، اخیراً علی کامل محسن در فرودگاه بین‌المللی دمشق در حملة هوایی رژیم صهیونیستی به شهادت رسید. متعاقب این رویداد، حزب‌الله در بیانیه‌ای ترور علی محسن را تأیید کرد. بسیاری از ناظران مسائل غرب آسیا و هم‌چنین مقامات امنیتی رژیم صهیونیستی، رسانه‌ای شدن این رخداد از سوی حزب‌الله را دال بر قطعیت پاسخ تلافی‌جویانه دانستند. در واکنش، ارتش رژیم صهیونیستی در مرزهای شمالی با لبنان آماده‌باش اعلام کرد و سامانه‌های پدافند موشکی گنبد آهنین در مجاورت مرز جنوبی لبنان و هم‌چنین جنگنده‌های نیروی هوایی این رژیم آرایش جنگی گرفتند. در تحرکی دیگر، نتانیاهو با توجه به قریب‌الوقوع بودن واکنش حزب‌الله اعلام کرد دولت‌های سوریه و لبنان را مسئول هرگونه حمله از خاک این دو کشور می‌داند. در حوزة دیپلماتیک و سیاسی اما رژیم صهیونیستی به گونة متفاوتی عمل کرد. این رژیم در پیام خود از طریق سازمان ملل به حزب‌الله بر اشتباه در شناسایی علی محسن تأکید کرد. در گام بعدی، ارتش رژیم صهیونیستی از وقوع حادثه‌ای امنیتی در مزارع اشغالی شبعا خبر داده و مدعی شدند که تلاش نیروهای حزب‌الله برای انجام عملیات تلافی‌جویانه در مناطق مرزی را با انجام عملیات پیشدستانه ناکام گذاشته‌اند.[1] المیادین و اسرائیل الیوم نیز از هدف قرار گرفتن یک دستگاه تانک مرکاوای اسرائیلی با موشک کورنت خبر دادند. در حالی که حزب‌الله در بیانیه‌ای ضمن رد ادعای خنثی‌سازی عملیات تأکید کرد صهیونیست‌ها از تشخیص نیت مقاومت ناتوان شده و هیچ‌گونه عملیات نفوذی از خاک لبنان به فلسطین اشغالی، درگیری یا تیراندازی از سوی مقاومت اسلامی صورت نگرفته است. گزارش حاضر به بررسی تحرکات اخیر رژیم صهیونیستی، علل و پیامدهای آن، واکنش احتمالی حزب‌الله و سناریوهای آینده تنش کنونی می‌‌پردازد.

1- زمینه‌ها و عوامل تشدید تنش

در شکل‌گیری تنش‌های فعلی میان حزب‌الله و رژیم صهیونیستی زمینه‌ها و علل مختلفی نقش داشته‌اند. به‌طور کلی تنش مزبور را بایستی بخشی از معادله قدرت میان جبهة مقاومت به رهبری ایران و رژیم صهیونیستی دانست که محور استراتژیک حدفاصل عراق، لبنان، سوریه و فلسطین را شامل در برمی‌گیرد. سایر متغیرهای دخیل در این روند عبارتند از:

1-1- بحران سوریه

از جمله انگیزه‌های اصلی رژیم صهیونیستی از تداوم بحران سوریه، تضعیف حاکمیت این کشور به‌عنوان متحد راهبردی ایران، قطع حلقة ارتباطی محور مقاومت و دامن زدن به منازعات درون‌گفتمانی اسلامی می‌باشد. در حالی که در نتیجة افزایش همگرایی محور مقاومت در قالب ارتش چندملیتی مقاومت (حزب‌الله، حشدالشعبی، نیروهای دفاع ملی سوریه، فاطمیون و زینبیون تحت فرماندهی مستشاری ایران) در کنار اتحاد تاکتیکی آن با روسیه، حاکمیت دولت سوریه بر بخش اعظم خاک این کشور از جمله استان‌های هم‌مرز فلسطین اشغالی یعنی درعا، سویدا و قنیطره برقرار گردیده و این امر به‌منزلة تداوم و تشدید معمای امنیتی رژیم صهیونیستی می‌باشد.

1-1-1- تداوم حضور پیروزمندانه محور مقاومت در سوریه

یکی از چالش‌های اصلی رژیم صهیونیستی، تحولات جنوب غربی سوریه است، جایی‌که تل‌آویو اصرار دارد از نزدیک شدن نیروهای مقاومت به خط آتش‌بس 1974 و ایجاد پایگاه‌های نظامی و موشکی جلوگیری به‌عمل آورد. رژیم صهیونیستی با توسل به تاکتیک‌هایی چون «جنگ در جنگ»، بر آن بوده تا ضمن جلوگیری از تداوم حضور پیرومندانه محور مقاومت در سوریه طرح «اخراج ایران و محور مقاومت از سوریه» را تعقیب نماید؛ با این حال، تأکید ایران بر تداوم حضور مقاومت تا زمان اعمال حاکمیت این کشور بر سراسر خاک خود در هماهنگی با دولت قانونی دمشق، معادلات رژیم صهیونیستی را برهم زده است.

تبعات راهبردی حضور حزب‌الله در بحران سوریه

ورود به بحران سوریه دستاوردهای بزرگی برای حزب‌الله به‌همراه داشته است؛ از یکسو تجربة نبرد در جنگ‌های شهری را به دکترین نظامی نامتقارن این سازمان اضافه کرده و از سوی دیگر به‌موازات شرکت حزب‌الله در هماوردی با اغلب کنشگران دولتی و غیردولتی تأثیرگذار در غرب آسیا، زمینه‌های همکاری آن با ارتش چندملیتی مقاومت و ارتش روسیه و سوریه را نیز فراهم نموده است. همکاری عملیاتی حزب‌الله با روسیه، ایران و سوریه این سازمان را در معرض سلاح‌های پیشرفته، عملیات گسترده، برنامه‌ریزی عملیاتی، نبرد درهم‌تنیده و سیستم‌های فرماندهی و کنترل پیشرفته قرار داد.[2] به‌علاوه باعث شده قدرت‌افکنی این سازمان به بلندی‌های جولان و منطقه قنیطره نیز گسترش یابد. حزب الله پایگاه‌های خود در حلب، حمص، دمشق و نزدیک مرز لبنان را حفظ نموده است. این سازمان هم‌چنین در کنار نیروهای مستشاری ایران هم‌چنین مبادرت به سازمان‌دهی تیپ آزادسازی جولان نموده که از جمله دغدغه‌های اصلی فراروی امنیت رژیم صهیونیستی می‌باشد و این رژیم تلاش داشته تا از طریق روسیه دستاورد استراتژیک محور مقاومت در ایجاد جبهة سوم (در کنار گروه‌های فلسطینی و حزب‌الله) علیه تل‌آویو را خنثی سازد.   

2-1-1- تجهیز ارتش سوریه به سامانه‌های نوین پدافندی

به استثنای سامانة قدیمی اس200، سوریه فاقد سیستم پدافند هوایی با برد بلند برای مقابله با تهاجمات رژیم صهیونیستی است. سامانه اس300 نیز از زمان تحویل به سوریه در سال 2019، تحت نظارت روسیه مانده و مجوز عملیاتی‌شدن آن صادر نشده است.[3] اخیراً در جریان سفر سرلشکر باقری به سوریه، قرارداد نظامی تجهیز ارتش این کشور به سامانه‌های پدافندی باور 373 و سوم خرداد به امضا رسید. مزیت‌های استراتژیک باور 373 از جمله امکان شناسایی ۳۰۰ هدف در برد ۳۵۰ کیلومتری، رهگیری ۶۰ هدف در برد ۲۵۰ کیلومتری و هدف‌گیری ۹ هدف همزمان از فاصله ۲۰۰ کیلومتر، تا ارتفاع ۲۷ کیلومتری ضمن پوشش آسیب‌پذیری دولت سوریه از ناحیة تجاوزات هوایی رژیم صهیونیستی در سطحی کلان‌تر موازنه قوای راهبردی را به‌نفع محور مقاومت تغییر می‌دهد.

3-1-1- تقویت توان پدافندی حزب‌الله

رژیم صهیونیستی به‌خوبی از توان بالای بازدارندة سامانه‌های پدافندی باور 373 و سوم خرداد آگاه است. در ژوئن 2019 موشکی که از سامانه سوم خرداد شلیک شد، با موفقیت یک فروند پهباد RQ-4 گلوبال هاوک آمریکا را در ارتفاعات تنگه هرمز ساقط کرد.[4] از این منظر، به‌موازات تقویت توان موشکی، پهبادی و چریکی حزب‌الله، استقرار سامانه‌های مزبور چالشی جدی را فراروی عملیات‌های هوایی رژیم صهیونیستی در سوریه و لبنان قرار می‌دهد. به‌ویژه که رژیم صهیونیستی در ماه‌های اخیر به‌طور مداوم برای انجام عملیات در سوریه حریم هوایی لبنان را نقض کرده است. لازم به ذکر است حملة آوریل 2018 جت‌های صهیونیستی به پایگاه تی4 با هدف انهدام یک سامانه دفاع هوایی کوتاه‌برد صورت گرفت. در همین ارتباط، بنی گانتز عدم دستیابی حزب‌الله و سوریه به تسلیحات پیشرفته را جزء محوری منافع امنیتی رژیم صهیونیستی معرفی نموده است.[5]

2-1- تحولات داخلی لبنان

بر مبنای تقسیم وظایفی که میان امریکا و رژیم صهیونیستی در جهت امنیتی‌سازی محور مقاومت صورت گرفته، دولت ترامپ مسئولیت اعمال فشار اقتصادی علیه دولت لبنان را با هدف افزایش کشمکش‌های داخلی و معرفی حزب‌الله به‌عنوان عامل افزایش اصلی وضع تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی و در نتیجه کشاندن آن به متن اعتراضات داخلی به‌عهده گرفته است. تحرکات بین‌المللی رژیم صهیونیستی برای اعلان حزب‌الله به‌عنوان سازمانی تروریستی نیز مطابق تفسیر مقامات تل‌آویو، اعتراضات داخلی زمینه‌ساز فرسایش قدرت حزب‌الله، کاهش منابع درآمدی و هم‌چنین مقبولیت و مشروعیت مردمی این گروه شده و مقطع کنونی بهترین فرصت برای ضربه زدن به منافع منطقه‌ای حزب‌الله است.     

3-1- معامله قرن

رژیم صهیونیستی پس از اقدامات یکجانبة دولت ترامپ در الحاق بلندی‌های جولان و به‌رسمیت شناختن قدس به‌عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی، از طریق تغییر موازنه قوا به‌نفع خود درصدد است زمینه‌های اجرای کامل معامله قرن و الحاق تمامی بازیگران عربی بدان را فراهم کند. تحقق رؤیای سازش تمامی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی مستلزم خلع سلاح بازیگرانی چون حماس، جهاد اسلامی و حزب‌الله و جلوگیری از انتقال تجهیزات پیشرفته به این بازوهای مقاومت می‌باشد. لازم به ذکر است که حزب‌الله یکی از اصلی‌ترین مخالفان طرح معاملة قرن می‌باشد. ناتوانی از متقاعد نمودن کشورهای عربی به پذیرش الحاق کرانه باختری و نوار غزه نیز به‌نوعی رژیم صهونیستی را تحت فشار قرار داده است. 

4-1- شرایط داخلی رژیم صهیونیستی

رژیم نتانیاهو به‌جهت کاهش اقبال عمومی نسبت به حزب لیکود، دامن زدن بر تبعیض‌های میان یهودیان (به‌ویژه یهودیان سفاردیم و فلاشا) و بیکاری بیش از یک میلیون نفر در نتیجة بحران کرونا به‌شدت تحت فشار افکار عمومی داخلی قرار دارد. در چنین شرایطی، رژیم صهیونیستی از طریق هدف قرار دادن نیروهای مستشاری حزب‌الله درصدد پر نمودن شکاف‌های اجتماعی متراکم راهبرد منحرف نمودن کانون توجهات از عرصة داخلی به خارجی می‌باشد. کاهش اعتماد عمومی به رژیم نتانیاهو تا حدی بالا رفته که نفتالی بنت،[6] وزیر جنگ سابق، دولت نتانیاهو را یکی از بدترین‌های رژیم صهیونیستی معرفی کرده است. یاکوف کاتز ،[7] سردبیر ژورالم‌پست نیز اذعان داشته که ارتش رژیم صهیونیستی اعتماد رسانه‌ها را از دست داده و از سخنگوی ارتش این رژیم خواسته تا ویدئویی از نفوذ حزب‌الله را منتشر کند.[8]

2- سناریوهای محتمل تشدید تنش حزب‌الله و رژیم صهیونیستی

2-1- سناریوی درگیری نظامی تمام‌عیار

سناریوی اول، افزایش سطح تنش و وقوع درگیری نظامی تمام‌عیار میان دو طرف است. پریشانی بی‌سابقة نتانیاهو[9] و افت چشمگیر مشروعیت وی در میان جریان‌های سیاسی که به‌وضوح خود را تداوم عملیات ایذایی رژیم صهیونیستی علیه مواضع و نیروهای مقاومت در سوریه، لبنان و عراق در کنار خرابکاری‌های اخیر این رژیم در تأسیسات هسته‌ای نطنز نشان داده امکان تحقق این سناریو را تقویت می‌کند. در همین ارتباط، بنی گانتز، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی ادعا نموده این رژیم آماده تلافی هرگونه حمله احتمالی است. استقرار سکوهای گنبد آهنین در شمال سرزمین‌های اشغالی در شهرک «المطله» (در شش کیلومتری مرز با لبنان) و دیگری در جبل‌الشیخ و جولان اشغالی در مرز با سوریه نیز نشانه‌ای بارز از تدارک رژیم صهیونیستی برای سناریوی تصاعد تنش حکایت دارد. در کنار این موارد بایستی به اقدامات امریکا در ترور سرداران مقاومت، تشدید فشار حداکثری و اخیراً نیز تعرض به هواپیمای مسافربری ایرانی در خاک سوریه اشاره کرد که تنش‌ها را به سطح بالایی رسانده است.

2-2- سناریوی تبادل آتش و حملة محدود حزب‌الله

سناریوی دوم، حملات نظامی محدود و هدفمند حزب‌الله به مواضع رژیم صهیونیستی می‌باشد. توان بازدارندگی حزب‌الله و تأکیدش بر انجام عملیات تلافی‌جویانه مقوم این سناریو است. حزب‌الله تنها سازمان دولتی یا غیردولتی عربی است که توانسته دو شکست نظامی را بر رژیم صهیونیستی تحمیل نماید (سال‌های 2000 و 2006).[10] سیدحسن نصرالله مدت‌ها پیش اعلام کرد حزب‌الله هرگونه حمله به نیروهای خود در سوریه را پاسخ خواهد داد.[11] در همین ارتباط، شیخ نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله بر تداوم بازدارندگی در برابر دشمن صهیونیستی تأکید کرده است. وضعیت نامطلوب سیاسی، اقتصادی، معیشتی و بهداشتی سرزمین‌های اشغالی و اعتراضات داخلی اخیر در شهرک‌های صهیونیست‌نشین نیز امکان واکنش همه‌جانبه رژیم صهیونیستی به حملات هدفمند حزب‌الله را کاهش می‌دهد. سیاست هشدارهای پیش از حمله[12] رژیم صهیونیستی در سوریه که نشان‌گر ترس این رژیم از حملات تلافی‌جویانه موشکی حزب‌الله است،[13] حتی در شرایط جابه‌جایی نیروها و انتقال تجهیزات نظامی به بلندی‌های جولان در سوریه نیز ادامه داشته است. در مواردی نیز که رژیم صهیونیستی این اصل را نقض نموده، با حملات بازدارندة حزب‌الله مواجه شده است. جدول زیر، دو نمونة اخیر حملات محدود و بازداندة حزب‌الله را نشان می‌دهد:

3-2- سناریوی عدم واکنش حزب‌الله

سناریوی سوم، عدم واکنش حزب‌الله به تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی می‌باشد. اعتراضات داخلی لبنان که در نتیجة کارشکنی‌های جریان‌های داخلی رقیب حزب‌الله و تحریم‌های اقتصادی دولت ترامپ به‌وجود آمده و هدف نهایی تضعیف قدرت راهبردی و بازدارنده حزب‌الله را دنبال می‌کنند از جمله موجبات تقویت این سناریو هستند. به‌علاوه، در شرایطی که مأموریت محور مقاومت در پشتیبانی از حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه تا حدود زیادی تحقق یافته و مقاومت در حال تثبیت مواضع و پایگاه‌های خود در مجاورت بلندی‌های جولان است، ممکن است برآورد استراتژیک حزب‌الله با توجه به شرایط داخلی لبنان و حساسیت منطقه خودداری از اقدامات بازدارنده در مقطع کنونی باشد. به‌ویژه که جنبة روان‌شناختی و تبلیغاتی بازدارندگی حزب‌الله پس از انتشار بیانیة این جنبش در این رابطه به‌خوبی تحقق یافته است. در همین ارتباط، آویگدور لیبرمن وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی معتقد است: «یکی از نیروهای حزب‌الله در دمشق ترور شد و کل شمال سرزمین‌های اشغالی فلج شده است». با این حال، سناریوی عدم واکنش حزب‌الله می‌تواند توان بازدارنده حزب‌الله و راهبرد موازنة تهدید آن را با چالش مواجه ساخته و رژیم صهیونیستی را به انجام خرابکاری‌های جدید تشویق کند.

3- سناریوی مطلوب حزب‌الله؛ تداوم راهبرد مقاومت فعال

به‌نظر می‌رسد با عنایت به شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی و هم‌چنین ملاحظة فرصت‌ها، تهدیدها و نقاط ضعف و قوت هریک از سناریوهای طرح‌شده، راهبرد مقاومت فعال به نحو بهتری می‌تواند تلاش محور صهیونیستی- امریکایی برای تغییر محاسبات و سیاست‌های استراتژیک ایران را خنثی نماید. در ذیل به بررسی مطلوبیت‌های مختلف این سناریو پرداخته می‌شود.

1-3- مطلوبیت‌های داخلی

مزیت داخلی اتخاذ راهبرد دفاع فعال را می‌توان در خنثی‌نمودن راهبرد رژیم صهیونیستی برای اجماع‌سازی علیه حزب‌الله در میان گروه‌های اهل سنت و مسیحیان، تحریک احزاب و گروه‌های سیاسی رقیب و معطوف نمودن توجه این جنبش به عرصة داخلی لبنان می‌باشد. از زمان انتخاب میشل عون، حزب‌الله بخش اعظم سرمایه سیاسی خود را بازیابی کرده و این امر وزن سیاسی حزب‌الله در تحولات داخلی لبنان را ارتقا بخشیده است.[14] وی به‌کرات از حق حاکمیت لبنان در برابر رژیم صهیونیستی حمایت نموده و حزب‌الله را به‌عنوان یک گروه مشروع و قانونی مورد شناسایی قرار داده است. حسان دیاب نیز از زمان روی کار آمدن به‌عنوان نخست‌وزیر روابط حسنه‌ای با حزب‌الله داشته و این موارد به‌نوبة خود زمینه‌ساز افزایش فشار اقتصادی به دولت لبنان شده است.

2-3- مطلوبیت‌های منطقه‌ای

در عرصة منطقه‌ای، استقرار پایگاه‌های جدید در نزدیک بلندی‌های جولان و تجهیز ارتش سوریه به سامانه‌های پدافندی سوم خرداد و باور 373 در کنار پایگاه‌سازی ایران در مجاورت بلندی‌های جولان دسترسی نامحدود رژیم صهیونیستی به آسمان سوریه و لبنان و انجام عملیات‌های پهبادی، موشکی و رصد و شناسایی آن را محدود نموده و این امر به‌سرعت ضمن به چالش کشیدن برتری هوایی این رژیم، موازنه قوا را به‌نفع محور مقاومت رقم می‌زند.

3-3- مطلوبیت‌های بین‌المللی

وجه برجسته راهبرد مقاومت فعال را می‌توان اتکا بر توان درونی محور مقاومت دانست؛ در این خصوص به‌موازات ائتلاف‌سازی نرم و سخت با کشورهای روسیه، چین و ترکیه بایستی هدف نهایی تقویت ساخت درونی محور مقاومت را در دستورکار قرار داد. روسیه به‌جهت پیوند استراتژیک با رژیم صهیونیستی، علی‌رغم تحویل سامانه اس300 به ارتش سوریه مجوز عملیاتی‌شدن آن را صادر نکرده است. این راهبرد هم‌چنین تحرکات احتمالی امریکا و روسیه در جنوب غربی سوریه و تلاش‌های آنها در پیوند با اسرائیل برای ایجاد منطقه‌ای حائل میان رژیم صهیونیستی و پایگاه‌های موشکی ایران را نیز خنثی می‌کند.

تلاش برای ایجاد منطقة حائل

اخیراً روس‌ها مبادرت به واگذاری سپاه پنجم ارتش سوریه به ارتش حوران (گروهی شورشی به رهبری احمد العوده، متشکل از افسران مسلمان قفقازی دارای گرایشات ضدایرانی) نموده‌اند که این امر می‌تواند به‌موازات ایجاد یک حاشیة امن برای رژیم اسرائیل، محور مقاومت را از بلندی‌های جولان دور کند. در ژوئیه 2017 نیز مسکو به‌موجب موافقتنامه‌ای که با امریکا و اردن به امضا رساند، ضمن ایجاد منطقه‌ای حائل در نوار جنوب غربی سوریه عملاً مانعی در برابر دسترسی ایران به استان‌های جنوبی سوریه در مرز با رژیم صهیونیستی ایجاد نمود.    

احمد العوده؛ فرمانده ارتش حوران

تحلیل راهبردی

رژیم صهیونیستی با چراغ سفید دولت ترامپ و بهره‌گیری از وضعیت گذار بحران سوریه وارد مرحله جدیدی از عملیات‌های تهاجمی برای دور کردن محور مقاومت از بلندی‌های جولان شده است. انجام عملیات‌های ایذایی علیه فرماندهان مقاومت در عراق، سوریه و لبنان بخشی از این دستورکار تل‌آویو می‌باشد. جزء مکمل این راهبرد نیز سیاست تحریم دولت ترامپ علیه اجزای مقاومت است که به‌موازات افزایش نافرمانی مدنی و نارضایتی اقتصادی در کشورهای مذکور و افزایش شکاف میان نخبگان و جریان‌های سیاسی داخلی، شرایط را برای مهار و تغییر سیاست منطقه‌ای ایران فراهم نمایند. در رابطه با دستورکار جدید رژیم صهیونیستی علیه حزب‌الله این رژیم با استفاده از اعترضات داخلی و بی‌ثباتی اقتصادی لبنان و تلطیف فشارهای داخلی به کابینة نتانیاهو درصدد افزایش ترور فرماندهان حزب‌الله در سوریه است. با این حال، چنان‌چه بررسی شرایط داخلی لبنان و رژیم صهیونیستی و تحولات اخیر منطقه‌ای و بین‌المللی نشان می‌دهد، در شرایط کنونی سناریوی مطلوب برای حزب‌الله تداوم راهبرد دفاع فعال به‌صورت انجام حملة موشکی علیه برخی مواضع ارتش رژیم صهیونیستی می‌باشد. تاکنون جنبة روانی بازدارندگی حزب‌الله تحقق یافته، اما تثبیت بازدارندگی نیازمند حملة محدود حزب‌الله و تحقق وعدة صادق سیدحسن نصرالله می‌باشد. بنی گانتز، وزیر جنگ رژیم صهیونیستی به ارتش دستور داده در صورتی‌که حزب‌الله به سربازان یا شهروندان اسرائیلی آسیب رساند، زیرساخت‌های لبنان را بمباران کند؛ این در حالی است که تجربة جنگ 33 روزه نشان داد که بمباران زیرساخت‌های لبنان نمی‌تواند حزب‌الله را از تثبیت بازدارندگی‌اش در برابر رژیم صهیونیستی باز دارد. لازم به ذکر است که ترورها و حملات هوایی رژیم صهیونیستی در واکنش به استقرار سامانه‌های پدافندی باور 373 و سوم خرداد در سوریه انجام می‌گیرد. تحول مزبور به‌موازات تحت‌الشعاع قرار دادن مزیت هوایی رژیم صهیونیستی در منازعات آینده، دست محور مقاومت را در پایگاه‌سازی و استقرار تجهیزات در مجاورت بلندی‌های جولان باز نگه می‌دارد.

[1] https://www.crisisgroup.org/trigger-list/iran-us-trigger-list/flashpoints/golan-heights

[2] https://www.ajc.org/news/hezbollahs-military-and-political-strength-factsheet-11

[3] https://militarywatchmagazine.com/article/could-iran-s-pledge-to-reinforce-syria-s-air-defences-be-a-game-changer-bavar-373-and-khordad-15-may-soon-guard-damascus

[4] https://www.forbes.com/sites/pauliddon/2020/07/10/israel-will-never-let-iran-upgrade-syrias-decrepit-air-defenses/#35ab5491357d

[5] https://www.crisisgroup.org/trigger-list/iran-us-trigger-list/flashpoints/golan-heights

[6] Naftali Bennett

[7] Yaakov Katz

[8] https://www.middleeasteye.net/news/israel-hezbollah-lebanon-confusion-military-questioning

[9] https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-hezbollah-failed-to-attack-israel-but-made-one-significant-achievement-1.9035031

[10] https://www.businessinsider.com/hezbollah-israel-missile-attack-reminder-of-power-before-election-2019-9

[11] https://www.haaretz.com/israel-news/.premium-hezbollah-failed-to-attack-israel-but-made-one-significant-achievement-1.9035031

[12] policy of pre-strike warnings

[13] https://www.nytimes.com/2020/04/22/world/middleeast/israel-hezbollah-knock-on-roof.html?action=click&module=RelatedLinks&pgtype=Article

[14] https://www.ajc.org/news/hezbollahs-military-and-political-strength-factsheet-11

سعید پیرمحمدی