جایگاه مقوله تجارت در برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین

در خلال برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ سالۀ ایران و چین کوشش شده است تا از رهگذر آن موجبات تعمیق روابط تجاری ایران و چین فراهم گردد.

جایگاه مقوله تجارت در برنامه همکاری‌های جامع 25 ساله ایران و چین

گروه سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام جلسۀ دوازدهمین نشست میز شرق آسیا را با عنوان «بررسی جایگاه مقولۀ تجارت در برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین» در تاریخ ۲۴ آبان ماه و با حضور صاحب نظران ذیل برگزار کرد:

آقای دکتر «محمد نظری» (مدیرکل بین الملل دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام)
آقای «مجیدرضا حریری» (رئیس اسبق اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین)
آقای «سیدرضا سیدآقازاده» (مدیرکل دفتر آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت)
آقای «مسعود کمالی اردکانی» (عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی)
آقای دکتر «وحید قربانی» (مدیر گروه سیاست خارجی پژوهشکده تحقیقات راهبردی)
آقای «مهرداد عله پور» (دبیر میز چین گروه سیاست خارجی)

مهم‌ترین پرسش‌هایی که در خلال نشست مذکور کوشش شد تا به آن‌ها پاسخ داده شود ناظر بر موارد زیر می‌باشد:

بند‌های موجود در برنامۀ ۲۵ ساله تا چه اندازه با نیازهایِ تجاریِ جمهوری اسلامی ایران همپوشانی دارد؟
آیا برنامۀ مذکور قادر است که خلأ‌های تجاریِ حاکم بر روابط ایران و چین را پوشش دهد؟
برنامۀ همکاری‌های جامع ۲۵ ساله در حوزۀ تجارت چه فرصت‌ها و چالش‌هایی را پیش‌روی تهران قرار داده است؟

در راستای پاسخ به پرسش‌های مطرح شده موضوعات ذیل در خلال نشست اظهار گردید:

تحریم‌های یکجانبۀ مجموعۀ غرب و مشخصاً ایالات‌متحده (تحریم‌های مالی و بانکی) از جمله عوامل و گزاره‌های مهمی به‌شمار می‌رود که طی سالیان اخیر روابط تجاری ایران و چین را تا حدود زیادی متأثر از خود کرده است. در رابطه با مقولۀ تحریم و مشکلات ناظر بر آن ذکر دو نکته ضروری می‌نماید:

 نخست آنکه برخی افراد داخلی (کاسبان تحریم) منافع‌شان ایجاب می‌کند که کشور در شرایط تحریم و فشار حداکثری در عرصۀ اقتصادی باقی بماند؛

 دوم آنکه مشکلات زیرساختیِ ما که بر امر توسعۀ تجارت تأثیرگذار هستند تا حدود زیادی متأثر از تحریم‌های اعمالی، ژرف‌تر از پیش شده‌اند. همین موضوعات موجب شده‌اند تا روابط تجاری ایران و چین چنان که شایسته و بایسته است توسعۀ چندانی را تجربه ننماید.

چالش مهمی که روابط تهران ـ پکن را در حوزۀ تجارت و اقتصاد متأثر از خود کرده است تحرکات رُقبای منطقه‌ای (پاکستان، عربستان‌سعودی، رژیم صهیونیستی، قطر، امارات متحده عربی، عراق و...) و بین‌المللی (ایالات‌متحده) جمهوری اسلامی ایران هستند که از طریق مجموعه اقدامات خود همواره در صدد آن هستند تا علاوه بر آنکه ایران را در شرایط انزوا قرار دهند، مانع از گشایش تجاری و اقتصادی تهران در پرتو برقراری رابطه با چین شوند.

از آنجایی که رفتار جمهوری اسلامی ایران طی سالیان اخیر متأثر از شرایط بین‌المللی روند سینوسی را به نمایش گذاشته است از این‌رو چینی‌ها با نگاه شک و تردید به تجارت با ایران نگاه می‌کنند.

از جمله چالش‌ها و ضعف‌های حاکم بر روابط تجاری ایران و چین آن است که نوع روابط تجاری ایران و چین بر اساس تجارت مبتنی بر کالا فرض شده است و اینکه فرایند تبدیل تجارت به سرمایه‌گذاری بین دو کشور تا حدود زیادی مغفول مانده است. به بیانی بهتر می‌توان چنین اظهار داشت که بیش از هر عامل دیگری روابط تجاری ایران و چین بر اساس خرید و فروش کالا پی‌ریزی شده است و نه سرمایه‌گذاری تجاری.

جایگاه مقوله تجارت در برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین