کد خبر:۸۱۱
۱۳ مهر ۱۳۹۸ | ۱۲:۰۷
آسیب‌شناسی نظام حقوق شهروندی و واکاوی در الزامات صیانت از گستره آزادی‌های مشروع

راهبردنگاری تحقق آزادی‌های مشروع در نظام حقوقی ایران

آسیب‌شناسی نظام حقوق شهروندی و واکاوی در الزامات صیانت از گستره آزادی‌های مشروع، مقتضی شناسایی مجموعه حق‌های شهروندان و یا حق‌های ملت است. از این‌رو ضروری است تا علاوه‌بر غور در اسناد بین‌المللی به تمامی ابعاد نظام حقوقی نیز توجه کرده و کلیه هنجارهای نظام حقوقی را مورد بررسی قرار داد.

مقدمه

آسیب‌شناسی نظام حقوق شهروندی و واکاوی در الزامات صیانت از گستره آزادی‌های مشروع، مقتضی شناسایی مجموعه حق‌های شهروندان و یا حق‌های ملت است. از این‌رو ضروری است تا علاوه‌بر غور در اسناد بین‌المللی به تمامی ابعاد نظام حقوقی نیز توجه کرده و کلیه هنجارهای نظام حقوقی را مورد بررسی قرار داد. همچنین علاوه‌بر شناسایی عناصر، باید محورهایی را که دقایق اصلی عناصر حق‌های شهروندی پیرامون آن جریان دارند، استخراج شده و به شکل مطلوبی منقح شوند و در نهایت با عنایت به اقدامات پیش‌گفته راهبردهایی برای پروژه‌های مرتبط با حقوق شهروندی ارائه داد که از آن دست می‌توان به لوایحی اشاره نمود که درصدد ارائه طرحی جامع برای احیا و احقاق حقوق ملت‌اند.

پیرو طرح فوق، جداول ذیل در چندبخش تنظیم شده‌اند. نخست عناوین مهم عناصر مطرح حقوق شهروندی در گفتمان‌های حقوقی احصاء و ضمن تعریفی موجز مورد شناسایی واقع شده‌اند. در ادامه محورهای مهم این عناصر مشخص شده و به مهم‌ترین آنها اشاره شده است. در نهایت با عطف نظر به تعاریف ارائه شده و محورهای معین شده برخی از راهبردهای ناظر بر مسائل مبتلابه که بیشتر نیازمند رویکردهای قضایی بودند ارائه شده است.

نتایج این جدول و راهبردهای ارائه شده در آن می‌تواند به عنوان راهبردهایی تقنینی در اصلاح و بازنگری قانون حفظ حقوق شهروندی و احترام به آزادی‌های مشروع مورد استفاده قرار گیرد.

برخی از راهبردها

محورها

شناسایی موضوع

عنوان

- نظارت بر خریدوفروش سلاح‌های گرم و سرد

- نظارت بر تشکیل دقیق پرونده شخصیت در جرائم مرتبط با مجازات سلب حیات

- تقلیل‌گرایی نسبت به مجازات‌های سالب حیات در خصوص افراد زیر هجده سال

- طرح معیارهای عینی و معین در خصوص مجازات‌های سالب حیات

- لحاظ کردن مصلحت مادر در سقط‌جنین

- سلب اختیار از والدین در خصوص سقط‌جنین نابهنجار

- حق قانونی بودن مجازات سالب حیات

- حق دفاع مشروع

- حق حیات جنین

- حق سقط شدن جنین نابهنجار

- حق تفسیر مضیق قوانین کیفری

- حق تفسیر به نفع متهم

- حق دفاع از جان، مال و ناموس خود و دیگری در مواقع اضطراری

شهروندان از حق حیات برخوردارند، این حق را نمی‌توان از آنها سلب کرد مگر به موجب قانون.

حق حیات

۱

- نظارت بر حوزه آب بهداشتی و غذای مناسب

- نظارت بر بهداشت محیط

- نظارت برای مقابله با قاچاق دارو

- نظارت بر نحوه عملکرد نهادهای درمانی

- نظارت بر احقاق حق بر منظر و مقابله با تراکم فروشی و انسداد کریدور هوا در کلانشهرها

- نظارت بر مقابله با اعمال مخرب محیط زیست از قبیل جنگل‌خواری، تخریب مراتع و غیره

- تامین زمینه‌های حق بر سلامتی روانی و برخورد با اعمال خلاف منافی عفت و اخلاق حسنه

- نظارت بر کیفیت وسایل حمل و نقل عمومی

- نظارت بر وجود خدمات امدادی در دسترس

- نظارت بر وجود مراقبت‌های بهداشتی برای زنان در دوران بارداری و بعد آن

- حق دسترسی به کالاهای سلامت محور

- حق وجود امکانات درمانی و توان‌بخشی ضروری مختص معلولان

- حق برخورداری عمومی و در دسترس خدمات بهداشتی برای شهروندان

- حق مراقبت‌های بهداشتی و درمانی مناسب برای بازداشت‌شدگان

- حق برخورداری از بهداشت محیطی

حق هر شهروند است تا به بالاترین سطح ممکن از سلامتی دسترسی داشته باشد.

حق بر سلامتی

۲

- مقابله با اقدامات تفرقه برانگیز و ناقض وحدت

- نظارت بر اعمال تبعیض مثبت برای اعطای خدمات ضروری به اقشار آسیب پذیر

- نظارت بر برابری در ورود به دانشگاه‌ها

- ممنوعیت هرگونه تبعیض ناروا

- حق شهروندان در دسترسی یکسان به خدمات عمومی

- حق شهروندان در برخورداری یکسان از فرصت‌های شغلی

- حق مشارکت برابر زنان در مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با رعایت موازین اسلامی

- حق ممنوعیت توهین، تحقیر یا ایجاد تنفر نسبت به قومیت‌ها و پیروان ادیان و مذاهب

- مقابله با ترجیحات جنسیتی، قومیتی و مذهبی خارج از چهارچوب قانون

شهروندان از کرامت انسانی و تمامی مزایای پیش‌بینی‌شده در قوانین و مقررات به نحو یکسان بهره‌مند هستند.

حق برابری

3

- رصد و رسیدگی تخصصی جرائم و تخلفات انتخاباتی

- کنترل تصمیمات و اقدامات واحدها و مامورین دولتی در خصوص انجام شایسته وظایف محوله

- مقابله با ورود پول‌های کثیف به انتخابات

- نظارت بر گردش آزاد اطلاعات در فرایند انتخابات

- شکایت و اعتراض به تخلفات انتخاباتی نزد مقامات صلاحیت‌دار

- حق مشارکت شهروندان در تمام امورات مهم کشور

- حق برگزاری انتخابات سالم

شهروندان به شکل برابر از حق مشارکت درتعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش برخوردارند و می‌توانند این حق را از طریق همه‌پرسی یا انتخابات آزاد و منصفانه اعمال کنند.

حق مشارکت

در تعیین

سرنوشت

4

- نظارت دقیق بر حسن ارائه اعمال

- نظارت بر رعایت اخلاق حسنه

- کنترل فعال و پسینی بر بروز تخلف در اعمال و مقررات عام‌الشمول اداری

- نظارت بر دستگاه‌های اجرایی از حیث رعایت استمرار و تطابق‌پذیری خدمات عمومی با نیازهای روز

-حق شهروندان مبنی‌بر رسیدگی شایسته اداری

- حق شهروندان مبنی‌بر آگاهی آنها از اعمال موجد حق و تکلیف اداری

- حق پاسخگویی مقامات و ماموران قوای سه‌گانه

شهروندان از حق اداره شایسته امور کشور بر پایه قانون‌مداری، کارآمدی، پاسخگویی، شفافیت، عدالت و انصاف برخوردارند.

حق اداره شایسته

5

- دادرسی ویژه رسانه‌نگاران همراه با هیئت منصفه و به شکل علنی

- امکان واقعی برای رسیدگی به شکایات و اعتراضات نظام سانسور آثار

- اعمال نظارت مستمر بر شبکه‌های اجتماعی از طرف نهادهای مربوطه اعم از قضایی و غیره

-نظارت بر عدم تفتیش عقاید در امور استخدامی، تحصیلی، اداری، قضایی و...

- نظارت بر حق شهروندان مطابق موازین قانونی برای انتشار یا عدم انتشار اطلاعات

- نظارت بر حقوق عامه ناشی از آزادی بیان و اندیشه خلاف مصلحت و نظم عمومی

- حق آزادی رسانه‌های سمعی، بصری و مکتوب

- مشخص و عینی شدن ضوابط محدود کننده آزادی بیان

- حق شهروندان مبنی‌بر نقد، ابراز نارضایتی، دعوت به خیر، نصیحت در مورد عملکرد حکومت و نهادهای عمومی

- حق شهروندان در بیان نظرات و اطلاعات راجع به موضوعات مختلف با استفاده از وسایل ارتباطی و آزادانه

- شهروندان از حق آزادی بیان و اندیشه برخوردارند.

حق آزادی

اندیشه و بیان

6

- نظارت قضایی بر طبقه‌بندی اسناد و تعیین چهارچوب اطلاعات و اسرار دولتی برای مقابله با اسرارگرایی بلاوجه در نهادهای عمومی

- نظارت قضایی بر عدم افشای اطلاعات خصوصی افراد

- حق دسترسی شهروندان به اطلاعات نهادهای عمومی در چهارچوب قانون

همه دستگاه‌ها و نهادهای عمومی موظف به انتشار مستمر اطلاعات غیرطبقه بندی شده و موردنیاز جامعه مطابق قانون می‌باشند

حق دسترسی به اطلاعات

7

- نظارت بر ارتقای امنیت فضای سایبری کشور

- پیشگیری از جرائم ارتکابی در فضای مجازی

- مقابله جدی با تخلفات ارتکابی در فضای مجازی از طریق ایجاد دادستانی فضای مجازی

- مقابله با کلیه تخلفات ارائه خدمات مجازی

- حق دسترسی به فضای مجازی بدون محدودیت‌های بلاوجه قانونی

- حق شهروندان مبنی‌بر فضای مجازی امن

- حق بهره‌برداری آزاد از فضای مجازی

- حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض از امکان دسترسی و برقراری ارتباط و کسب اطلاعات و دانش در فضای مجازی بهره‌مند شوند

حق دسترسی به فضای مجازی

8

- نظارت بر ممنوعیت تفتیش و بازرسی محل سکونت، اماکن و اشیاء خصوصی و وسایل نقلیه شخصی

- نظارت بر عدم هتک حرمت افراد در رسانه‌های گروهی

- نظارت بر ممنوعیت تفتیش، گرداوری، پردازش، به کارگیری و افشای نامه‌ها اعم از الکترونیکی و غیرالکترونیکی، اطلاعات و داده‌های شخصی و نیز سایر مراسلات پستی و ارتباطات از راه دور نظیر ارتباطات تلفنی، نمابر، بی‌سیم و ارتباطات اینترنتی خصوصی

- نظارت بر ممنوعیت هرگونه بازرسی و تفتیش بدنی بدون رعایت قوانین و استفاده از روش‌ها و ابزار اهانت آمیز و آزاردهنده

- نظارت بر ممنوعیت آزمایش‌ها و اقدامات پزشکی اجباری بدون مجوز قانونی

- نظارت بر ممنوعیت کنترل‌های صوتی و تصویری خلاف قانون در محیط‌های کار، اماکن عمومی، فروشگاه‌ها و سایر محیط‌های ارائه خدمات عمومی

- حق مصونیت اموال خصوصی

- حق مصونیت مراسلات، مکاتبات و مخابرات

-حق ممنوعیت انتشار اطلاعات شخصی و تجسس‌های غیرقانونی

- حق حفاظت و حراست از اطلاعات افراد نزد نهادهای عمومی

- حق هر شهروند است که حریم خصوصی او محترم شناخته شود

حق حریم

خصوصی

9

- نظارت بر حق شهروندان در تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها و شرکت در آنها

- نظارت بر دستگاه‌های مسئول برای حفاظت از امنیت اجتماعات

- نظارت بر ارائه دلایل مستند درخصوص لغو و عدم اعطای مجوز توسط نهادهای مرتبط

-نظارت بر رعایت حقوق اعضای تشکل‌های قانونی در برخورداری از حقوق اجتماعی

- نظارت بر حق شهروندان در خصوص تشکیل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و نظام‌های صنفی و موضوعات حقوق شهروندی

- حق بر فعالیت در تشکلات، تجمعات و راهپیمایی‌ها

- حق آزادی تشکلات و تجمعات و راهپیمایی‌ها

- شهروندان از حق تشکیل، عضویت و فعالیت در احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های اجتماعی، فرهنگی، علمی، سیاسی و صنفی و سازمان‌های مردم نهاد، با رعایت قانون برخوردارند

حق تشکل،

تجمع و

راهپیمایی

10

- مقابله با روندها و ساختارهای غیر ضرور در امر ازدواج

- ایجاد مراجع ویژه در خصوص دعاوی با موضوع خانواده

- مراقبت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست یا بد سرپرست

- نظارت بر فراهم‌سازی زمینه‌های امکان دسترسی آسان به مکان‌های امن و نهادهای امدادی، درمانی و قضایی در مخاطرات خانوده

-حق مصونیت نهاد خانواده از خشونت

-حق کودکان در بهرمندی از محیط سالم و امن خانواده

- حق شهروندان در استفاده از امکانات آموزشی، مشاوره‌ای و پزشکی لازم در امر ازدواج

- حق شهروندان در بهره‌برداری از تدابیر و حمایت‌های لازم برای تشکیل، تحکیم، تعالی و ایمن سازی خانواده

- حق شهروندان است که با رضایت کامل، آزادانه و بدون هیچ گونه اجباری نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده، با رعایت قانون مربوط اقدام نمایند

حق تشکیل و برخورداری از

خانواده

11

- تخصصی کردن مراجع قضایی به فراخور جرائم و دعاوی

- نظارت بر رعایت اصول کلی - صدور احکام مستدل و مستند به قوانین و اصول مربوطه

- رعایت اصل برگزاری علنی محاکمات و انتشار به موقع آرای دادگاه‌ها

- رعایت حق اطلاع نزدیکان از وضیعت متهم

- رعایت حقوق محکومان و متهمان در زندان از قبیل تغذیه مناسب، پوشاک، مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، ارتباط و اطلاع از خانواده، خدمات آموزشی و فرهنگی، انجام عبادات و احکام دینی

- حق شهروندان مبنی‌بر برخورداری از نظام ارفاقی در خصوص جرائم سیاسی

- رعایت ممنوعیت شکنجه در تمام مراحل دادرسی و رسیدگی قضایی

- رعایت حریم خصوصی شهروندان

- رعایت شأن، حرمت و کرامت ارباب رجوعان

- محاکمه متهمان سیاسی و مطبوعاتی صرفا در دادگاه‌های دادگستری، به‌صورت علنی و با حضور هیئت منصفه‌ای که متجلی وجدان عمومی و برآیند افکار و نظرات گروه‌های اجتماعی

- رعایت ممنوعیت محرومیت اجتماعی هر محکوم جز در موارد مصرح قانونی و در حدود و زمان تعیین‌شده

- رعایت حق تجدیدنظرخواهی از احکام دادگاه‌های کیفری، حقوقی، اداری و مراجع شبه قضایی براساس معیارهای قانونی

-حق دسترسی به محاکم صالح و عادلانه برای برخورداری از خدمات حقوقی ارزان و مناسب

- حق بر رعایت اصل علنی بودن محاکم

- حق بر رعایت اصل محرمانه بودن تحقیقات مقدماتی

- حق بر رعایت کرامت انسانی در مسیر دادرسی و در جریان مجازات

-حق شهروندان است در اطلاع از حقوق دادخواهی

- حق برخورداری از بازداشتگاه شایسته

- حق شهروندان است که به منظور دادخواهی آزادانه و با سهولت به مراجع صالح و بی‌طرف قضایی، انتظامی، اداری و نظارتی، دسترسی داشته باشند. هیچ‌کس را نمی‌توان از این حق محروم کرد

حق دسترسی به محاکم عادلانه

۱2

- نظارت بر شفافیت مناقصات و مزایدات دولتی، قراردادهای اقتصادی

- نظارت بر رعایت حق شهروندان در فرایند وضع، تغییر و اجرای سیاست‌ها، قوانین و مقررات اقتصادی

- نظارت قضایی به‌منظور تامین حقوق اقتصادی شهروندان در به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی

- مبارزه قضایی با ایجاد رانت و رانت خواری

- نظارت بر تنظیم هدفمند صادرات و واردات مبتنی‌بر منافع عامه

- مقابله با جرائم سازمان‌یافته اقتصادی، پول‌شویی، قاچاق کالا و ارز

- مقابله جدی با هرگونه احتکار و گران فروشی کالاهای اساسی

- حق شفافیت تمام نظامات اقتصادی

- حق عدم تبعیض در امتیازات اقتصادی

- حق امنیت سرمایه گذاری

- حق وجود بازار رقابتی و غیرانحصاری

- شهروندان در حق دستیابی به فرصت‌های اقتصادی و امکانات و خدمات عمومی و دولتی برابرند. انعقاد قراردادها و پیمان‌های بخش عمومی و دولتی با بخش خصوصی و اعطای هر نوع مجوز در حوزه اقتصادی به شهروندان باید با رعایت قوانین و مقررات مربوط و رقابت منصفانه در دستیابی به فرصت‌ها و امکانات انجام شود

حق اقتصاد

شفاف و رقابتی

13

- نظارت بر رعایت حق مالکیت و مقابله با سلب غیرقانونی آن

-نظارت بر رعایت حقوق قانونی افراد مبتنی‌بر مصادره، ضبط، توقیف غیرقانونی

- نظارت بر رعایت حقوق مالکیت‌های فکری از جمله مالکیت ادبی، هنری و صنعتی

- حقوق شهروندی ناشی از مالکیت (مانند انتفاع، ارتفاق، انتقال و...)

حق مالکیت افراد مصون از تعرض است و باید محترم شمرده شود

حق مالکیت

۱4

- نظارت بر رعایت حقوق مردم در داشتن شغل و مقابله با هر تاثیر قومی، مذهبی، جنسیتی و سیاسی برای تحقق آن

- نظارت بر حقوق مردم در بهره‌برداری محیط کار شایسته (سالم، ایمن و...) اقتضا

- رعایت حق شهروندان در بهره‌برداری از مراجع اختصاصی در زمینه اشتغال

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در انتخاب آزادانه شغل

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در آموزش‌های لازم درباره مشاغل

- نظارت بر اشتغال اجباری کودکان به کار

- نظارت بر رعایت حقوق کارگران در مدت زمان معین اشتغال روزانه و استفاده از حقوق و مزایای قانونی

- حق بر فرصت‌های شغلی برابر (از حیث قومی، مذهبی و جنسیتی) در چهارچوب قانون

- لزوم رعایت معیارهای عادلانه در ارتقای شغلی

- حق برخوداری از دادرسی‌های اختصاصی مشاغل

- حق تناسب شرایط سنی در به کارگیری افراد در مشاغل

- حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض و با رعایت قانون، شغلی را که به آن تمایل دارند انتخاب نمایند و به آن اشتغال داشته باشند

حق اشتغال و کار شایسته

۱5

- نظارت بر رعایت حقوق اقشار آسیب‌پذیر در دریافت خدمات اجتماعی

-نظارت بر تامین خدمات و رفاه عمومی شهروندان مبتنی‌بر استانداردهای قانونی

- نظارت بر حقوق زنان در دوران بارداری

- نظارت بر رعایت حق شهروندان در دوره بیکاری

- نظارت بر رعایت حق شهروندان روستانشین و عشایر در توسعه روستایی، بیمه و تامین اجتماعی و ایمن‌سازی محیط زندگی

- نظارت بر رعایت حق زنان در استفاده از امکانات ورزشی، آموزشی، تفریحی و... با حفظ فرهنگ اسلامی ایرانی

- نظارت بر رعایت حق شهروندان در ایجاد محیط زندگی عاری از آسیب‌های فردی و اجتماعی به خصوص مواد مخدر و روان‌گردان

- نظارت بر رعایت حقوق گروه‌های آسیب‌پذیر و مددجویان

-رعایت حقوق بیمه‌شدگان از طریق نظارت بر فعالیت بیمه‌گران و نهادهای بیمه‌ای

- حق شهروندان در رفاه عمومی و تامین اجتماعی

- حق بیمه همگانی

- آرامش، شادابی و امید به آینده‌ای بهتر، خودسازی معنوی و توان‌افزایی اجتماعی، برخورداری از زندگی امن و آرام، داشتن فرصت و امکان برای همراهی بیشتر با خانواده، تفریح، ورزش و گردشگری حق هر شهروند است

حق رفاه و تامین اجتماعی

16

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در انتخاب نوع پوشش خود متناسب با عرف و فرهنگ اجتماعی و در چهارچوب موازین قانونی

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در بهره‌مندی از امکانات لازم برای مشارکت در حیات فرهنگی خود و همراهی با دیگر شهروندان در تاسیس تشکل‌ها، انجمن‌ها، برپایی آیین‌های دینی و قومی و آداب و رسوم فرهنگی ایرانی و اسلامی

- نظارت بر رعایت حقوق فعالان عرصه‌های هنری در فضای غیرانحصاری

- حق بر پاسداری از میراث فرهنگی و هویت ملی

- حق بر آزادی پوشش‌های متنوع فرهنگی در چهارچوب شرع و قانون

- حق بر آزادی تدریس و ترویج زبان‌های محلی

- حق بر آزادی و شفافیت و عدم انحصار در فضای فعالیت‌های هنری

- حق برخورداری شهروندان از ارتباطات بین فرهنگی فارغ از تفاوت‌های قومی و مذهبی

- برخورداری از آثار و فواید توسعه فرهنگی و پیشرفت‌های علمی، مشارکت در حیات فرهنگی و حمایت متوازن از جنبه‌های مختلف فرهنگ حق شهروندان است

حق دسترسی و مشارکت فرهنگی

17

- مقابله با هرگونه تخریب محیط زیست

- صیانت قضایی از مراتع و جنگل‌های کشور

- مقابله با هرگونه تخریب و فرسایش خاک

- اهتمام جدی نسبت به مقابله با حفظ و صیانت از ذخایر آبی و پیامدهای منفی کم آبی

- حق بر حفاضت و صیانت از محیط زیست و منابع آبی و خاکی

- حق بر ایجاد امنیت غذایی

- حق بر محیط‌زیست سالم، پاک و عاری از انواع آلودگی (از قبیل: آلودگی هوا، آب و آلودگی‌های ناشی از امواج و تشعشعات مضر)

حفاظت، بهسازی و زیباسازی محیط‌زیست و گسترش فرهنگ حمایت از محیط‌زیست حق شهروندان است

حق محیط زیست

18

- رعایت ضوابط قانونی در برخورد با پدیده‌های ضدامنیتی

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندی تصمیمات و اقدامات نهادهای امنیتی

- مقابله با اقدامات مغایر با وحدت و استقلال ملی

- نظارت بر اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی در جهت حفظ حقوق شهروندی

- حق بر امنیت ملی و نظم عمومی شایسته

- حق صلح پایدار

- حق استقلال ملی

- حق تمامیت ارضی

- حق وحدت ملی

- شهروندان حق دارند از امنیت، استقلال، وحدت، تمامیت ارضی و اقتدار ملی برخوردار باشند

حق نظم عمومی و

امنیت ملی

19

نتیجه‌گیری

اصلی‌ترین شاخصه حکومت مردم‌سالار، احترام و به رسمیت شناختن حقوق شهروندی مردم است. این حقوق در دسته‌بندی‌های کلی به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که نوزده دسته‌بندی اصلی در جدول بالا ذکر شده است. توجه به این دسته‌بندی‌ها و شناسایی محورهای هریک و ارائه راهبرد برای تحقق هریک از آنها نقش موثری در تحقق این حقوق و به تبع آن افزایش اعتماد عمومی و مشارکت شهروندان و بهبود وضعیت اجتماعی خواهد داشت.

هادی قاسمی
ارسال نظرات
پربازدید ها
آخرین گزارش های تحلیلی
آخرین مصاحبه ها
آخرین ویدئوها