سیستان و بلوچستان از دریچه دید جهانی

«كشورى كه به جاي توسعه، بقا را هدف قرار مى دهد؛ به مرور مزيت رقابتى خود را در قياس با رقبا از دست مى دهد. سرانجام هدفگذارى بقا، از بين رفتن است.» این جمله شاه بیت توسعه و پیشرفت هر کشوریست، تا زمانی که نشود یک تصویر ایده آل از آینده یک اقتصاد ساخت آن اقتصاد هم نخواهد توانست روی پای خود به سمت آینده حرکت کند، سیستان و بلوچستان هم به عنوان یک استان کمتر برخوردار را باید از این زاویه دید مورد واکاوی قرار داد، تا زمانی که در نقشه تقسیم کار ملی جایگاه سیستان و بلوچستان دیده نشود نمیتوان این استان را به مدار پیشرفت و آبادانی برگرداند، فلذا لازم است تا به این استان از دریچه دیدهای جدیدتری نگریست.

این استان از منظر ژئوپلتیک در یک شاهراه جهانی واقع شده است که از یک سو به اقیانوس هند و از سوی دیگر دسترسی بسیار خوبی را به آسیای میانه و افغانستان ایجاد میکند، به همین منظور در تعریف جایگاه سیستان و بلوچستان یک نگاه جهانی باید حاکم باشد، تمام خطوط و شاهراه‌ها و شریان‌های این استان باید در این راستا تعریف شوند، به همین منظور در تقسیم‌ کار ملی ایران، سیستان و بلوچستان باید یک کارنمای دیپلماسی اقتصادی تعریف شود، این استان به صورت بالقوه و با عنایت به ظرفیت‌هایش قادر است مسیری از برای سیاست خارجی ایران بگشاید که در آن پس از قرن های متمادی سیاست یکی از پایه های سیاست خارجی ایران دریا باشد، در چنین مسیری سیستان و بلوچستان نقطه اتکای بسیار خوبی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

از دریچه دیدی دیگر حل مسائل این استان نیز در گرو چنین نگاهی است، از جمله معضلات این استان مسئله آب است، چنین معضلی در گرو توافق با طرف افغانستانی دارد که سالهای سال است با احداث 29 سد بر سرشاخه‌های هیرمند آب را بر این استان بسته و بسیاری معضلات همچون ریزگرد‌ ها را دامن زده است، در چارچوب معامله بین المللی این استان باید بتواند با دو ابزار انرژی و تجارت این معضل را حل کند، ذکر سه مورد در این زمینه حائز اهمیت است؛ 

1. افغانستان از دو منظر انرژی و تجارت با دنیا دچار بن بست راهبردی بوده و در این زمینه حاضر به معامله است

2. طرحهایی همچون کاسا 1000 و توتاپ برای تامین انرژی افغانستان در حال پیگیری از سوی ناتو است که در صورت به سرانجام رسیدن ایران فرصت حضور در بازار برق افغانستان را از دست خواهد داد.

3. استان سیستان و بلوچستان مستعدترین استان برای احداث مزارع برق خورشیدی و بادی است، لازم به ذکر است از این ظرفیت بزرگ در حال حاضر هیچ استفاده ای نمی شود طوریکه در کل این استان تنها یک توربین بادی تولید برق وجود دارد.

با کنار هم نهی موارد فوق میتوان به این نتیجه رسید که با توجه به وضعیت معیشتی بغرنج مردم این استان میتوان به یک راهبرد کلان رسید، این راهبرد کلان عبارتست از ایجاد یک ایجاد و ساماندهی مزارع بادی و خورشیدی تولید برق در این استان با مشارکت فعالانه مردم در نگهداری و مدیریت این مزارع و نظارت راهبردی و کلان دولت در این زمینه برای صادرات برق این استان به افغانستان. البته با توجه به سطح بالای تبخیر آب در این استان میتوان با احداث مزارع برق خورشیدی بر روی هامون های شمالی این استان در امر نگهداشت منابع آبی این استان اهتمام ورزید.

در این چارچوب افغانستان در ازای دریافت انرژی و برق از ایران متعهد خواهد شد تا از احداث سدهای بیشتر بر روی هیرمند دست بردارد و حق آبه ایران را بپردازد. 

در موارد متعدد دیگر نیز میتوان بسیاری از مشکلات این استان را از این دریچه دید نگریست. این استان ظرفیت های قومی جالبی دارد، پیوند قومی این استان با مهاجران سیستان و بلوچستانی به استان گلستان از جمله ظرفیت های جالب این استان است، جالب است بدانید استان گلستان شعبه دوم سیستان و بلوچستان است، ظرفیت اقتصادی این پیوند آنجاست که این استان میتواند هاب تجاری اقیانوس هند به آسیای مرکزی باشد.

بهره کلام آنکه حل مشکلات این استان در گرو تفکری توسعه ای و بزرگ برای آینده این استان است. زمانی که چنین تصویری ساخته شد آنگاه است که مردم این استان مسیری را در پیش روی خود و برای استعلای کشور قدم برمیدارند.