"علوم انسانی، وضعیت امروز، چشم انداز فردا"

خلاصه

نشست تخصصی «علوم انسانی، وضعیت امروز، چشم انداز فردا» از سوی معاونت پژوهش های مرکز تحقیقات استراتژیک با هدف بررسی مسایل مختلف مربوط به علوم انسانی در ایران، از جمله مباحث مربوط به علوم انسانی بومی و دینی و نیز راه کارهای مناسب برای کارکرد هرچه مطلوب تر این علوم در جامعه ایران، در تاریخ سه شنبه ١١ مرداد ١٣٨٩ برگزار شد.
اهم محورهای نشست:
- عابیر مختلف از علم بومی و علم دینی، امکان یا امتناع
- - وضعیت امروزین علوم انسانی، کارکردهای مثبت، آسیب های موجود
- چشم انداز فردای علوم انسانی در ایران
-پاسخ به یک پرسش بنیادین: چه باید کرد؟
در این نشست تخصصی پنج نفر از صاحب نظران و اساتید علوم انسانی کشور به سخنرانی پرداختند. دکتر سید رضا صالحی امیری،معاون پژوهش های فرهنگی و اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک، دکتر محمدباقر خرمشاد، معاون پژوهشی وزارت امور خارجه، دکتر محمد امین قانعی راد، رویس انجمن جامعه شناسی ایران و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، دکتر مضفر نامدار عضو هیدت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دکتر مقصود فراستخواه عضو هیدت علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی کشور، سخنرانان اصلی این نشست تخصصی بودند.
در ابتدای جلسه دکتر سیدرضا صالحی امیری معاون پژوهش های فرهنگی و اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک در سخنان کوتاهی به معرفی رسالت مرکز تحقیقات استراتژیک، تولیدات مختلف و فعالیت های متنوع این مرکز و به ویزه معاونت پژوهش های فرهنگی و اجتماعی پرداخت. در ادامه ایشان با اشاره به اهمیت بحث علوم انسانی در کشور به خصوص در شرایط موجود، به نقد برخی رویکردهای موجود در ساده انگاری از ماهیت و نقش علوم انسانی و نحوه مدیریت آن پرداختند.
در ادامه جلسه دکتر قانعی راد با اشاره به نقش تاریخی عدم انسانی در تحولات اجتماعی ایران به ویژه در وقوع انقلاب اسلامی به دفاع از تولیدات و خدمات علوم انسانس و به ویژه علوم اجتماعی در ایران پرداخت. او در عین حال به مشکلات موجود در علوم اجتماعی اشاره داشت. قانعی راد با تمایز بین بومی شدن تکوینی که صورت طبیعی بومی شدن علوم انسانی در جامعه می تواند باشد و تمایز تشریعی که نوعی وبمی شدن دستوری است، بومی شدن تشریعی را مورد انتقاد قرار داده و آن را خطری برای علوم انسانی و کارکرد درست آن دانست.
در ادامه بحث دکتر نامدار، با ورود به بحث از رویکردی متفاوت، وجود ضعف در علوم انسانی موجود را مورد توجه قرار داد. دکتر نامدار بر خلاف نظر دکتر قانعی راد، انقلاب اسلامی را نتیجه ضعف در حوزه هایی خاص از علم مانند علوم انسانی دانست. او در عین رد تعابیر نامربوط در باب بومی شدن، بومی شدن به معنای توجه و استفاده از سرمایه های ملی برای تولید کار علمی و تولید دانش علمی را بومی شدن علم به معنای واقعی دانست و آن را مورد تأکید قرار داد.
سخنران بعدی نشست، دکتر فراستخواه بود که با اشاره به مباحث صورت گرفته در جلسه، اساساً امکان علم بومی و دینی را را در کرده و با اشاره به ماهیت و ویژگیهای جهانشمول علم، آن را مستقل و مبری از بومی شدن دانستند. در عین حال، او این امکان را مورد توجه قرار داد که پژوهشگران غیر غربی از جمله پژوهشگران ایرانی با تولیدات خود به ویژه به زبان فارسی در افزودن به دانش موجود سهیم باشند.
آخرین سخنران نشست، دکتر خرمشاد بود که سخنان خود را با اشاره به واقعیت شعف عاوم انسانی در ایران حداقل در مقایسه با دستاوردهای آن در خارج از کشور آغاز کرد. او با تأیید ماهیت و ویژگیهای خاص علم و از جمله عوم انسانی، به نیاز اصلاح نقاط ضعف در علوم انسانی از جمله آموزش علوم انسانی در کشور پرداخت. در ادامه دکتر خرمشاد لزوم توجه به بررسی مسایل جامعه ایران را با توجه به ویژگیهای خاص این جامعه در عین استفاده از نظریه های غربی موجود در علوم انسانی، خاطر نشان کرد و گفت که لازم است بر اساس اقتضائات فرهنگی و شرایط اجتماعی کشور، نظریه های خاص مربوط به این جامعه تولید شود.