
این مقاله بخشی از رساله دکتری است که با عنوان «موانع تولید نظریه حوزه روابط بینالملل در ایران: نظر نخبگان دانشگاهی» سامان یافته است. در پی فهم دلایل تولید نشدن نظریه بومی روابط بینالملل در ایران، به بررسی موضوع از منظر نخبگان دانشگاهی این رشته پرداختیم. پژوهش حاضر که به روش نظریه زمینهای و با مصاحبه عمیق عملیاتی شد، به موانع و کدهایی دست یافت که در بررسی نهایی، با عنوان امتناع جامعهشناختی تولید نظریه بومی روابط معرفی شدند. یافتههای این تحقیق کیفی با روش مذکور در ادامه تحت بررسی کمی قرارگرفت. فراوانی و درصد کدهای کیفی به دست آمده در متن مصاحبهها به عنوان دادههای خام دست اول، مبنای این مقایسه قرارگرفت. در راستای بسط و تبیین نظریه به دست آمده الزامات جامعهشناختی، تولید علم به صورت مطالعه کتابخانهای منابع مربوطه استخراج شدند. نتیجه این بررسی نه ملاک و معیاری بودند که با یافتههای تحقیق حاضر مطابقت داشتند. مقایسه یافتههای تحقیق با الزامات مدنظر نشان از فقدان زمینههای اجتماعی لازم برای نظریهپردازی بومی داشته و نظریه حاصل از پژوهش کیفی در پرتو بررسی کمی و مقایسهای تقویت شد. یعنی دلیل تولید نشدن نظریه بومی روابط بینالملل در ایران «امتناع جامعهشناختی تولید علم» است.
برای مطالعه و دریافت اصل مقاله، به تارنمای فصلنامه روابط خارجی به نشانی زیر مراجعه فرمایید:
غلامعلی چگنیزاده و رحیم هاتفی عینالدین