راهبردنگاری تحقق آزادی‌های مشروع در نظام حقوقی ایران

برخی از راهبردها

محورها

شناسایی موضوع

عنوان

- نظارت بر خریدوفروش سلاح‌های گرم و سرد

- نظارت بر تشکیل دقیق پرونده شخصیت در جرائم مرتبط با مجازات سلب حیات

- تقلیل‌گرایی نسبت به مجازات‌های سالب حیات در خصوص افراد زیر هجده سال

- طرح معیارهای عینی و معین در خصوص مجازات‌های سالب حیات

- لحاظ کردن مصلحت مادر در سقط‌جنین

- سلب اختیار از والدین در خصوص سقط‌جنین نابهنجار

- حق قانونی بودن مجازات سالب حیات

- حق دفاع مشروع

- حق حیات جنین

- حق سقط شدن جنین نابهنجار

- حق تفسیر مضیق قوانین کیفری

- حق تفسیر به نفع متهم

- حق دفاع از جان، مال و ناموس خود و دیگری در مواقع اضطراری

شهروندان از حق حیات برخوردارند، این حق را نمی‌توان از آنها سلب کرد مگر به موجب قانون.

حق حیات

۱

- نظارت بر حوزه آب بهداشتی و غذای مناسب

- نظارت بر بهداشت محیط

- نظارت برای مقابله با قاچاق دارو

- نظارت بر نحوه عملکرد نهادهای درمانی

- نظارت بر احقاق حق بر منظر و مقابله با تراکم فروشی و انسداد کریدور هوا در کلانشهرها

- نظارت بر مقابله با اعمال مخرب محیط زیست از قبیل جنگل‌خواری، تخریب مراتع و غیره

- تامین زمینه‌های حق بر سلامتی روانی و برخورد با اعمال خلاف منافی عفت و اخلاق حسنه

- نظارت بر کیفیت وسایل حمل و نقل عمومی

- نظارت بر وجود خدمات امدادی در دسترس

- نظارت بر وجود مراقبت‌های بهداشتی برای زنان در دوران بارداری و بعد آن

- حق دسترسی به کالاهای سلامت محور

- حق وجود امکانات درمانی و توان‌بخشی ضروری مختص معلولان

- حق برخورداری عمومی و در دسترس خدمات بهداشتی برای شهروندان

- حق مراقبت‌های بهداشتی و درمانی مناسب برای بازداشت‌شدگان

- حق برخورداری از بهداشت محیطی

حق هر شهروند است تا به بالاترین سطح ممکن از سلامتی دسترسی داشته باشد.

حق بر سلامتی

۲

- مقابله با اقدامات تفرقه برانگیز و ناقض وحدت

- نظارت بر اعمال تبعیض مثبت برای اعطای خدمات ضروری به اقشار آسیب پذیر

- نظارت بر برابری در ورود به دانشگاه‌ها

- ممنوعیت هرگونه تبعیض ناروا

- حق شهروندان در دسترسی یکسان به خدمات عمومی

- حق شهروندان در برخورداری یکسان از فرصت‌های شغلی

- حق مشارکت برابر زنان در مناسبات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی با رعایت موازین اسلامی

- حق ممنوعیت توهین، تحقیر یا ایجاد تنفر نسبت به قومیت‌ها و پیروان ادیان و مذاهب

- مقابله با ترجیحات جنسیتی، قومیتی و مذهبی خارج از چهارچوب قانون

شهروندان از کرامت انسانی و تمامی مزایای پیش‌بینی‌شده در قوانین و مقررات به نحو یکسان بهره‌مند هستند.

حق برابری

3

- رصد و رسیدگی تخصصی جرائم و تخلفات انتخاباتی

- کنترل تصمیمات و اقدامات واحدها و مامورین دولتی در خصوص انجام شایسته وظایف محوله

- مقابله با ورود پول‌های کثیف به انتخابات

- نظارت بر گردش آزاد اطلاعات در فرایند انتخابات

- شکایت و اعتراض به تخلفات انتخاباتی نزد مقامات صلاحیت‌دار

- حق مشارکت شهروندان در تمام امورات مهم کشور

- حق برگزاری انتخابات سالم

شهروندان به شکل برابر از حق مشارکت درتعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش برخوردارند و می‌توانند این حق را از طریق همه‌پرسی یا انتخابات آزاد و منصفانه اعمال کنند.

حق مشارکت

در تعیین

سرنوشت

4

- نظارت دقیق بر حسن ارائه اعمال

- نظارت بر رعایت اخلاق حسنه

- کنترل فعال و پسینی بر بروز تخلف در اعمال و مقررات عام‌الشمول اداری

- نظارت بر دستگاه‌های اجرایی از حیث رعایت استمرار و تطابق‌پذیری خدمات عمومی با نیازهای روز

-حق شهروندان مبنی‌بر رسیدگی شایسته اداری

- حق شهروندان مبنی‌بر آگاهی آنها از اعمال موجد حق و تکلیف اداری

- حق پاسخگویی مقامات و ماموران قوای سه‌گانه

شهروندان از حق اداره شایسته امور کشور بر پایه قانون‌مداری، کارآمدی، پاسخگویی، شفافیت، عدالت و انصاف برخوردارند.

حق اداره شایسته

5

- دادرسی ویژه رسانه‌نگاران همراه با هیئت منصفه و به شکل علنی

- امکان واقعی برای رسیدگی به شکایات و اعتراضات نظام سانسور آثار

- اعمال نظارت مستمر بر شبکه‌های اجتماعی از طرف نهادهای مربوطه اعم از قضایی و غیره

-نظارت بر عدم تفتیش عقاید در امور استخدامی، تحصیلی، اداری، قضایی و...

- نظارت بر حق شهروندان مطابق موازین قانونی برای انتشار یا عدم انتشار اطلاعات

- نظارت بر حقوق عامه ناشی از آزادی بیان و اندیشه خلاف مصلحت و نظم عمومی

- حق آزادی رسانه‌های سمعی، بصری و مکتوب

- مشخص و عینی شدن ضوابط محدود کننده آزادی بیان

- حق شهروندان مبنی‌بر نقد، ابراز نارضایتی، دعوت به خیر، نصیحت در مورد عملکرد حکومت و نهادهای عمومی

- حق شهروندان در بیان نظرات و اطلاعات راجع به موضوعات مختلف با استفاده از وسایل ارتباطی و آزادانه

- شهروندان از حق آزادی بیان و اندیشه برخوردارند.

حق آزادی

اندیشه و بیان

6

- نظارت قضایی بر طبقه‌بندی اسناد و تعیین چهارچوب اطلاعات و اسرار دولتی برای مقابله با اسرارگرایی بلاوجه در نهادهای عمومی

- نظارت قضایی بر عدم افشای اطلاعات خصوصی افراد

- حق دسترسی شهروندان به اطلاعات نهادهای عمومی در چهارچوب قانون

همه دستگاه‌ها و نهادهای عمومی موظف به انتشار مستمر اطلاعات غیرطبقه بندی شده و موردنیاز جامعه مطابق قانون می‌باشند

حق دسترسی به اطلاعات

7

- نظارت بر ارتقای امنیت فضای سایبری کشور

- پیشگیری از جرائم ارتکابی در فضای مجازی

- مقابله جدی با تخلفات ارتکابی در فضای مجازی از طریق ایجاد دادستانی فضای مجازی

- مقابله با کلیه تخلفات ارائه خدمات مجازی

- حق دسترسی به فضای مجازی بدون محدودیت‌های بلاوجه قانونی

- حق شهروندان مبنی‌بر فضای مجازی امن

- حق بهره‌برداری آزاد از فضای مجازی

- حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض از امکان دسترسی و برقراری ارتباط و کسب اطلاعات و دانش در فضای مجازی بهره‌مند شوند

حق دسترسی به فضای مجازی

8

- نظارت بر ممنوعیت تفتیش و بازرسی محل سکونت، اماکن و اشیاء خصوصی و وسایل نقلیه شخصی

- نظارت بر عدم هتک حرمت افراد در رسانه‌های گروهی

- نظارت بر ممنوعیت تفتیش، گرداوری، پردازش، به کارگیری و افشای نامه‌ها اعم از الکترونیکی و غیرالکترونیکی، اطلاعات و داده‌های شخصی و نیز سایر مراسلات پستی و ارتباطات از راه دور نظیر ارتباطات تلفنی، نمابر، بی‌سیم و ارتباطات اینترنتی خصوصی

- نظارت بر ممنوعیت هرگونه بازرسی و تفتیش بدنی بدون رعایت قوانین و استفاده از روش‌ها و ابزار اهانت آمیز و آزاردهنده

- نظارت بر ممنوعیت آزمایش‌ها و اقدامات پزشکی اجباری بدون مجوز قانونی

- نظارت بر ممنوعیت کنترل‌های صوتی و تصویری خلاف قانون در محیط‌های کار، اماکن عمومی، فروشگاه‌ها و سایر محیط‌های ارائه خدمات عمومی

- حق مصونیت اموال خصوصی

- حق مصونیت مراسلات، مکاتبات و مخابرات

-حق ممنوعیت انتشار اطلاعات شخصی و تجسس‌های غیرقانونی

- حق حفاظت و حراست از اطلاعات افراد نزد نهادهای عمومی

- حق هر شهروند است که حریم خصوصی او محترم شناخته شود

حق حریم

خصوصی

9

- نظارت بر حق شهروندان در تشکیل اجتماعات و راهپیمایی‌ها و شرکت در آنها

- نظارت بر دستگاه‌های مسئول برای حفاظت از امنیت اجتماعات

- نظارت بر ارائه دلایل مستند درخصوص لغو و عدم اعطای مجوز توسط نهادهای مرتبط

-نظارت بر رعایت حقوق اعضای تشکل‌های قانونی در برخورداری از حقوق اجتماعی

- نظارت بر حق شهروندان در خصوص تشکیل اتحادیه‌ها، انجمن‌ها و نظام‌های صنفی و موضوعات حقوق شهروندی

- حق بر فعالیت در تشکلات، تجمعات و راهپیمایی‌ها

- حق آزادی تشکلات و تجمعات و راهپیمایی‌ها

- شهروندان از حق تشکیل، عضویت و فعالیت در احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های اجتماعی، فرهنگی، علمی، سیاسی و صنفی و سازمان‌های مردم نهاد، با رعایت قانون برخوردارند

حق تشکل،

تجمع و

راهپیمایی

10

- مقابله با روندها و ساختارهای غیر ضرور در امر ازدواج

- ایجاد مراجع ویژه در خصوص دعاوی با موضوع خانواده

- مراقبت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست یا بد سرپرست

- نظارت بر فراهم‌سازی زمینه‌های امکان دسترسی آسان به مکان‌های امن و نهادهای امدادی، درمانی و قضایی در مخاطرات خانوده

-حق مصونیت نهاد خانواده از خشونت

-حق کودکان در بهرمندی از محیط سالم و امن خانواده

- حق شهروندان در استفاده از امکانات آموزشی، مشاوره‌ای و پزشکی لازم در امر ازدواج

- حق شهروندان در بهره‌برداری از تدابیر و حمایت‌های لازم برای تشکیل، تحکیم، تعالی و ایمن سازی خانواده

- حق شهروندان است که با رضایت کامل، آزادانه و بدون هیچ گونه اجباری نسبت به ازدواج و تشکیل خانواده، با رعایت قانون مربوط اقدام نمایند

حق تشکیل و برخورداری از

خانواده

11

- تخصصی کردن مراجع قضایی به فراخور جرائم و دعاوی

- نظارت بر رعایت اصول کلی - صدور احکام مستدل و مستند به قوانین و اصول مربوطه

- رعایت اصل برگزاری علنی محاکمات و انتشار به موقع آرای دادگاه‌ها

- رعایت حق اطلاع نزدیکان از وضیعت متهم

- رعایت حقوق محکومان و متهمان در زندان از قبیل تغذیه مناسب، پوشاک، مراقبت‌های بهداشتی و درمانی، ارتباط و اطلاع از خانواده، خدمات آموزشی و فرهنگی، انجام عبادات و احکام دینی

- حق شهروندان مبنی‌بر برخورداری از نظام ارفاقی در خصوص جرائم سیاسی

- رعایت ممنوعیت شکنجه در تمام مراحل دادرسی و رسیدگی قضایی

- رعایت حریم خصوصی شهروندان

- رعایت شأن، حرمت و کرامت ارباب رجوعان

- محاکمه متهمان سیاسی و مطبوعاتی صرفا در دادگاه‌های دادگستری، به‌صورت علنی و با حضور هیئت منصفه‌ای که متجلی وجدان عمومی و برآیند افکار و نظرات گروه‌های اجتماعی

- رعایت ممنوعیت محرومیت اجتماعی هر محکوم جز در موارد مصرح قانونی و در حدود و زمان تعیین‌شده

- رعایت حق تجدیدنظرخواهی از احکام دادگاه‌های کیفری، حقوقی، اداری و مراجع شبه قضایی براساس معیارهای قانونی

-حق دسترسی به محاکم صالح و عادلانه برای برخورداری از خدمات حقوقی ارزان و مناسب

- حق بر رعایت اصل علنی بودن محاکم

- حق بر رعایت اصل محرمانه بودن تحقیقات مقدماتی

- حق بر رعایت کرامت انسانی در مسیر دادرسی و در جریان مجازات

-حق شهروندان است در اطلاع از حقوق دادخواهی

- حق برخورداری از بازداشتگاه شایسته

- حق شهروندان است که به منظور دادخواهی آزادانه و با سهولت به مراجع صالح و بی‌طرف قضایی، انتظامی، اداری و نظارتی، دسترسی داشته باشند. هیچ‌کس را نمی‌توان از این حق محروم کرد

حق دسترسی به محاکم عادلانه

۱2

- نظارت بر شفافیت مناقصات و مزایدات دولتی، قراردادهای اقتصادی

- نظارت بر رعایت حق شهروندان در فرایند وضع، تغییر و اجرای سیاست‌ها، قوانین و مقررات اقتصادی

- نظارت قضایی به‌منظور تامین حقوق اقتصادی شهروندان در به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی

- مبارزه قضایی با ایجاد رانت و رانت خواری

- نظارت بر تنظیم هدفمند صادرات و واردات مبتنی‌بر منافع عامه

- مقابله با جرائم سازمان‌یافته اقتصادی، پول‌شویی، قاچاق کالا و ارز

- مقابله جدی با هرگونه احتکار و گران فروشی کالاهای اساسی

- حق شفافیت تمام نظامات اقتصادی

- حق عدم تبعیض در امتیازات اقتصادی

- حق امنیت سرمایه گذاری

- حق وجود بازار رقابتی و غیرانحصاری

- شهروندان در حق دستیابی به فرصت‌های اقتصادی و امکانات و خدمات عمومی و دولتی برابرند. انعقاد قراردادها و پیمان‌های بخش عمومی و دولتی با بخش خصوصی و اعطای هر نوع مجوز در حوزه اقتصادی به شهروندان باید با رعایت قوانین و مقررات مربوط و رقابت منصفانه در دستیابی به فرصت‌ها و امکانات انجام شود

حق اقتصاد

شفاف و رقابتی

13

- نظارت بر رعایت حق مالکیت و مقابله با سلب غیرقانونی آن

-نظارت بر رعایت حقوق قانونی افراد مبتنی‌بر مصادره، ضبط، توقیف غیرقانونی

- نظارت بر رعایت حقوق مالکیت‌های فکری از جمله مالکیت ادبی، هنری و صنعتی

- حقوق شهروندی ناشی از مالکیت (مانند انتفاع، ارتفاق، انتقال و...)

حق مالکیت افراد مصون از تعرض است و باید محترم شمرده شود

حق مالکیت

۱4

- نظارت بر رعایت حقوق مردم در داشتن شغل و مقابله با هر تاثیر قومی، مذهبی، جنسیتی و سیاسی برای تحقق آن

- نظارت بر حقوق مردم در بهره‌برداری محیط کار شایسته (سالم، ایمن و...) اقتضا

- رعایت حق شهروندان در بهره‌برداری از مراجع اختصاصی در زمینه اشتغال

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در انتخاب آزادانه شغل

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در آموزش‌های لازم درباره مشاغل

- نظارت بر اشتغال اجباری کودکان به کار

- نظارت بر رعایت حقوق کارگران در مدت زمان معین اشتغال روزانه و استفاده از حقوق و مزایای قانونی

- حق بر فرصت‌های شغلی برابر (از حیث قومی، مذهبی و جنسیتی) در چهارچوب قانون

- لزوم رعایت معیارهای عادلانه در ارتقای شغلی

- حق برخوداری از دادرسی‌های اختصاصی مشاغل

- حق تناسب شرایط سنی در به کارگیری افراد در مشاغل

- حق شهروندان است که آزادانه و بدون تبعیض و با رعایت قانون، شغلی را که به آن تمایل دارند انتخاب نمایند و به آن اشتغال داشته باشند

حق اشتغال و کار شایسته

۱5

- نظارت بر رعایت حقوق اقشار آسیب‌پذیر در دریافت خدمات اجتماعی

-نظارت بر تامین خدمات و رفاه عمومی شهروندان مبتنی‌بر استانداردهای قانونی

- نظارت بر حقوق زنان در دوران بارداری

- نظارت بر رعایت حق شهروندان در دوره بیکاری

- نظارت بر رعایت حق شهروندان روستانشین و عشایر در توسعه روستایی، بیمه و تامین اجتماعی و ایمن‌سازی محیط زندگی

- نظارت بر رعایت حق زنان در استفاده از امکانات ورزشی، آموزشی، تفریحی و... با حفظ فرهنگ اسلامی – ایرانی

- نظارت بر رعایت حق شهروندان در ایجاد محیط زندگی عاری از آسیب‌های فردی و اجتماعی به خصوص مواد مخدر و روان‌گردان

- نظارت بر رعایت حقوق گروه‌های آسیب‌پذیر و مددجویان

-رعایت حقوق بیمه‌شدگان از طریق نظارت بر فعالیت بیمه‌گران و نهادهای بیمه‌ای

- حق شهروندان در رفاه عمومی و تامین اجتماعی

- حق بیمه همگانی

- آرامش، شادابی و امید به آینده‌ای بهتر، خودسازی معنوی و توان‌افزایی اجتماعی، برخورداری از زندگی امن و آرام، داشتن فرصت و امکان برای همراهی بیشتر با خانواده، تفریح، ورزش و گردشگری حق هر شهروند است

حق رفاه و تامین اجتماعی

16

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در انتخاب نوع پوشش خود متناسب با عرف و فرهنگ اجتماعی و در چهارچوب موازین قانونی

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندان در بهره‌مندی از امکانات لازم برای مشارکت در حیات فرهنگی خود و همراهی با دیگر شهروندان در تاسیس تشکل‌ها، انجمن‌ها، برپایی آیین‌های دینی و قومی و آداب و رسوم فرهنگی ایرانی و اسلامی

- نظارت بر رعایت حقوق فعالان عرصه‌های هنری در فضای غیرانحصاری

- حق بر پاسداری از میراث فرهنگی و هویت ملی

- حق بر آزادی پوشش‌های متنوع فرهنگی در چهارچوب شرع و قانون

- حق بر آزادی تدریس و ترویج زبان‌های محلی

- حق بر آزادی و شفافیت و عدم انحصار در فضای فعالیت‌های هنری

- حق برخورداری شهروندان از ارتباطات بین فرهنگی فارغ از تفاوت‌های قومی و مذهبی

- برخورداری از آثار و فواید توسعه فرهنگی و پیشرفت‌های علمی، مشارکت در حیات فرهنگی و حمایت متوازن از جنبه‌های مختلف فرهنگ حق شهروندان است

حق دسترسی و مشارکت فرهنگی

17

- مقابله با هرگونه تخریب محیط زیست

- صیانت قضایی از مراتع و جنگل‌های کشور

- مقابله با هرگونه تخریب و فرسایش خاک

- اهتمام جدی نسبت به مقابله با حفظ و صیانت از ذخایر آبی و پیامدهای منفی کم آبی

- حق بر حفاضت و صیانت از محیط زیست و منابع آبی و خاکی

- حق بر ایجاد امنیت غذایی

- حق بر محیط‌زیست سالم، پاک و عاری از انواع آلودگی (از قبیل: آلودگی هوا، آب و آلودگی‌های ناشی از امواج و تشعشعات مضر)

حفاظت، بهسازی و زیباسازی محیط‌زیست و گسترش فرهنگ حمایت از محیط‌زیست حق شهروندان است

حق محیط زیست

18

- رعایت ضوابط قانونی در برخورد با پدیده‌های ضدامنیتی

- نظارت بر رعایت حقوق شهروندی تصمیمات و اقدامات نهادهای امنیتی

- مقابله با اقدامات مغایر با وحدت و استقلال ملی

- نظارت بر اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی در جهت حفظ حقوق شهروندی

- حق بر امنیت ملی و نظم عمومی شایسته

- حق صلح پایدار

- حق استقلال ملی

- حق تمامیت ارضی

- حق وحدت ملی

- شهروندان حق دارند از امنیت، استقلال، وحدت، تمامیت ارضی و اقتدار ملی برخوردار باشند

حق نظم عمومی و

امنیت ملی

19