گزارش
۰۹ شهريور ۱۳۹۵ | ۰۹:۱۱
محیط زیست دریای خزر ـ الزامات کنوانسیون تهران؛ دستاوردها و چالشها
تاریخ : ٢٤خرداد ١٣٨٥
شركت كنندگان : دکتر سید حسین موسویان
موضوع : محیط زیست
برگزارکننده : معاونت پژوهشهای روابط بین‌الملل / گروه مطالعات سیاست گذاری و پایداری
خلاصه
کنوانسیون محیط زیست دریای خزر که روز ١٣ آبان ماه سال ١٣٨٢ (٥ نوامبر ٢٠٠٣ میلادی) در تهران پس از برگزاری نشست‌‌های متعدد کارشناسان محیط زیست کشورهای ساحلی با هدف همکاری مشترک نسبت به حفاظت و احیای محیط زیست دریای خزر، کنترل آلودگی آن، مدیریت سواحل و برداشت‌های پایدار از ذخایر خاویاری و. . . به امضا رسید، مورد تقدیر کوفی‌عنان دبیرکل سازمان ملل متحد قرار گرفت.
٥کشور ساحلی دریای خزر با آگاهی از تخریب محیط زیست دریای خزر در اثر آلودگی ناشی از منابع مختلف فعالیتهای انسانی از جمله تخلیه مواد مضر، خطرناک، مواد زائد و سایر آلودگیهای ناشی از منابع دریایی و منابع مستقر در خشکی، با تصمیم راسخ در حفظ منابع زنده دریای خزر برای نسلهای حاضر و آینده، با آگاهی به ضرورت تضمین عدم مضر بودن فعالیتهای مستقر در خشکی برای محیط زیست دریای خزر، با توجه به خطرات ناشی از نوسانات سطح آب که محیط زیست دریای خزر و خصوصیات اکولوژیکی و آب نگاری منحصر به فرد آن را تهدید می‌کند، با تاکید بر اهمیت حفاظت از محیط زیست دریای خزر، با تصدیق اهمیت همکاری میان دولتهای ساحلی خزر و با سازمانهای بین‌المللی مربوطه، و با هدف حفاظت و نگهداری محیط زیست دریایی خزر کنوانسیون تهران را امضا کردند.
با توجه به نزدیکی اجرایی شدن کنوانسیون تهران، کارگاه مشورتی و پژوهشی «محیط زیست دریای خزرـ الزامات کنوانسیون تهران، چالشها و دستاوردها» از سوی گروه توسعه پایدار و محیط زیست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و با همکاری مرکز صلح و محیط زیست برگزار شد. در این کارگاه مشورتی و پژوهشی؛ مسؤولان و کارشناسان داخلی و خارجی، مسایل ژئوپلتیک دریای خزر، رژیم حقوقی و مسایل سیاسی را به صورت دقیق و از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و آن را مهمترین چالشهای پیش روی کنوانسیون تهران عنوان کردند.
اهداف برگزاری این کارگاه
خزر به عنوان بزرگترین دریاچه دنیا با تنوع زیستی، منابع نفتی و شیلاتی غنی خود از نظر استراتژیک به یکی از مهمترین نقاط جهان بویژه در سالهای اخیر تبدیل شده‌است. اما متاسفانه حساسیت و شکنندگی محیط زیست دریای خزر به جهت بسته بودن، بهره برداریهای بی رویه از منابع آن و انباشته شدن آلاینده های مختلف، این دریا را با بحران اکولوژیک روبرو نموده است. تا جائیکه تهدیدات زیست محیطی دریای خزر و زیان های ناشی از آن دولتهای ساحلی و جامعه بین المللی را با این واقعیت روبرو کرد که اعمال مدیریت زیست محیطی در خزر صرفا در چارچوب یک پیمان حقوقی زیست محیطی میسر می باشد.
بنابر این، نهایتا با اراده پنج کشور حوزه خزر و بویژه ابتکار عمل و پیشگامی ج. ا. ایران، پس از ٨ سال تلاش کنوانسیون محیط زیست دریای خزر موسوم به کنوانسیون تهران در آبان ١٣٨٢ مطابق نوامبر سال ٢٠٠٣ در تهران منعقد شد.
از آنجائیکه لازم الاجرا شدن کنوانسیون مذکورمنوط به تصویب آن را در مجالس کشورها و تودیع سند به کشور امین است، لذا تا فروردین ١٣٨٥ چهار کشور ساحلی ضمن تصویب کنوانسیون در مجالس خود سند تصویب را به امین آن یعنی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران تودیع کردند.آذربایجان بعنوان پنجمین و آخرین کشور تصویب کننده در فروردین ماه سالجاری با تصویب کنوانسیون در مجلس خود به جمع متعاهدین کنوانسیون تهران پیوست.
در همین راستا و بدلیل اجرایی شدن کنوانسیون تهران در ماههای آتی، گروه مطالعات توسعه پایدار و محیط زیست معاونت پژوهشهای روابط بین الملل مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با همکاری علمی مرکز صلح و محیط زیست در تاریخ ٢٤ خرداد ١٣٨٥ کارگاهی به منظور هم اندیشی اساتید، کارشناسان، مدیران اجرایی، قانونگذاران و سیاستگزاران کشور برگزار کرد تا ضمن تشریح وضعیت موجود محیط زیست خزر، تهدیدات جدید و چالشهای پیشروی آن ؛ راهبردها و سیاست های لازم جهت پایبندی و اجرای موفق مفاد این کنوانسیون را مورد نقد و بررسی قرار دهد.
در این نشست که با حضور بیش از هشتاد تن از اساتید خبره دانشگاه، سیاستگزاران، کارشناسان ملی و بین المللی و مدیران اجرایی کشور (بویژه از وزارتخانه های امور خارجه، نیرو، جهاد کشاورزی، نفت و سسازمانهای حفاظت محیط زیست، شیلات، بنادر و کشتیرانی) برگزار شد، ابتدا جناب آقای دکتر موسویان، معاون محترم پژوهشهای بین المللی مرکز تحقیقات استراتژیک، سرکار خانم دکتر ابتکار، ریاست محترم مرکز صلح و محیط زیست و جناب آقای دکتر نظامی، ریاست محترم سازمان شیلات ایران به ایراد سخنرانی پرداختند و پس از آن اساتید، صاحب نظران و مدیران اجرایی در دو پانل جداگانه تحت عناوین "وضعیت محیط زیست دریای خزر؛ چالشهای پیش رو" و "موقعیت استراتژیک دریای خزر؛ کنوانسیون تهران، راهبردها و سیاستها" به بررسی موضوعات تخصصی زیست محیطی و حقوقی پرداختند.
کنوانسیون محیط زیست دریای خزر که روز ١٣ آبان ماه سال ١٣٨٢ (٥ نوامبر ٢٠٠٣ میلادی) در تهران پس از برگزاری نشست‌‌های متعدد کارشناسان محیط زیست کشورهای ساحلی با هدف همکاری مشترک نسبت به حفاظت و احیای محیط زیست دریای خزر، کنترل آلودگی آن، مدیریت سواحل و برداشت‌های پایدار از ذخایر خاویاری و. . . به امضا رسید، مورد تقدیر کوفی‌عنان دبیرکل سازمان ملل متحد قرار گرفت.
٥کشور ساحلی دریای خزر با آگاهی از تخریب محیط زیست دریای خزر در اثر آلودگی ناشی از منابع مختلف فعالیتهای انسانی از جمله تخلیه مواد مضر، خطرناک، مواد زائد و سایر آلودگیهای ناشی از منابع دریایی و منابع مستقر در خشکی، با تصمیم راسخ در حفظ منابع زنده دریای خزر برای نسلهای حاضر و آینده، با آگاهی به ضرورت تضمین عدم مضر بودن فعالیتهای مستقر در خشکی برای محیط زیست دریای خزر، با توجه به خطرات ناشی از نوسانات سطح آب که محیط زیست دریای خزر و خصوصیات اکولوژیکی و آب نگاری منحصر به فرد آن را تهدید می‌کند، با تاکید بر اهمیت حفاظت از محیط زیست دریای خزر، با تصدیق اهمیت همکاری میان دولتهای ساحلی خزر و با سازمانهای بین‌المللی مربوطه، و با هدف حفاظت و نگهداری محیط زیست دریایی خزر کنوانسیون تهران را امضا کردند.
با توجه به نزدیکی اجرایی شدن کنوانسیون تهران، کارگاه مشورتی و پژوهشی «محیط زیست دریای خزرـ الزامات کنوانسیون تهران، چالشها و دستاوردها» از سوی گروه توسعه پایدار و محیط زیست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و با همکاری مرکز صلح و محیط زیست برگزار شد. در این کارگاه مشورتی و پژوهشی؛ مسؤولان و کارشناسان داخلی و خارجی، مسایل ژئوپلتیک دریای خزر، رژیم حقوقی و مسایل سیاسی را به صورت دقیق و از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و آن را مهمترین چالشهای پیش روی کنوانسیون تهران عنوان کردند.
اهداف برگزاری این کارگاه
خزر به عنوان بزرگترین دریاچه دنیا با تنوع زیستی، منابع نفتی و شیلاتی غنی خود از نظر استراتژیک به یکی از مهمترین نقاط جهان بویژه در سالهای اخیر تبدیل شده‌است. اما متاسفانه حساسیت و شکنندگی محیط زیست دریای خزر به جهت بسته بودن، بهره برداریهای بی رویه از منابع آن و انباشته شدن آلاینده های مختلف، این دریا را با بحران اکولوژیک روبرو نموده است. تا جائیکه تهدیدات زیست محیطی دریای خزر و زیان های ناشی از آن دولتهای ساحلی و جامعه بین المللی را با این واقعیت روبرو کرد که اعمال مدیریت زیست محیطی در خزر صرفا در چارچوب یک پیمان حقوقی زیست محیطی میسر می باشد.
بنابر این، نهایتا با اراده پنج کشور حوزه خزر و بویژه ابتکار عمل و پیشگامی ج. ا. ایران، پس از ٨ سال تلاش کنوانسیون محیط زیست دریای خزر موسوم به کنوانسیون تهران در آبان ١٣٨٢ مطابق نوامبر سال ٢٠٠٣ در تهران منعقد شد.
از آنجائیکه لازم الاجرا شدن کنوانسیون مذکورمنوط به تصویب آن را در مجالس کشورها و تودیع سند به کشور امین است، لذا تا فروردین ١٣٨٥ چهار کشور ساحلی ضمن تصویب کنوانسیون در مجالس خود سند تصویب را به امین آن یعنی وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران تودیع کردند.آذربایجان بعنوان پنجمین و آخرین کشور تصویب کننده در فروردین ماه سالجاری با تصویب کنوانسیون در مجلس خود به جمع متعاهدین کنوانسیون تهران پیوست.
در همین راستا و بدلیل اجرایی شدن کنوانسیون تهران در ماههای آتی، گروه مطالعات توسعه پایدار و محیط زیست معاونت پژوهشهای روابط بین الملل مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام با همکاری علمی مرکز صلح و محیط زیست در تاریخ ٢٤ خرداد ١٣٨٥ کارگاهی به منظور هم اندیشی اساتید، کارشناسان، مدیران اجرایی، قانونگذاران و سیاستگزاران کشور برگزار کرد تا ضمن تشریح وضعیت موجود محیط زیست خزر، تهدیدات جدید و چالشهای پیشروی آن ؛ راهبردها و سیاست های لازم جهت پایبندی و اجرای موفق مفاد این کنوانسیون را مورد نقد و بررسی قرار دهد.
در این نشست که با حضور بیش از هشتاد تن از اساتید خبره دانشگاه، سیاستگزاران، کارشناسان ملی و بین المللی و مدیران اجرایی کشور (بویژه از وزارتخانه های امور خارجه، نیرو، جهاد کشاورزی، نفت و سسازمانهای حفاظت محیط زیست، شیلات، بنادر و کشتیرانی) برگزار شد، ابتدا جناب آقای دکتر موسویان، معاون محترم پژوهشهای بین المللی مرکز تحقیقات استراتژیک، سرکار خانم دکتر ابتکار، ریاست محترم مرکز صلح و محیط زیست و جناب آقای دکتر نظامی، ریاست محترم سازمان شیلات ایران به ایراد سخنرانی پرداختند و پس از آن اساتید، صاحب نظران و مدیران اجرایی در دو پانل جداگانه تحت عناوین "وضعیت محیط زیست دریای خزر؛ چالشهای پیش رو" و "موقعیت استراتژیک دریای خزر؛ کنوانسیون تهران، راهبردها و سیاستها" به بررسی موضوعات تخصصی زیست محیطی و حقوقی پرداختند.
نتایج
• ضرورت استمرار نقش پرچم داری ایران در امور زیست محیطی دریای خزر
• لزوم توجه جدی به مدیریت سواحل علیرغم اقدامات انجام شده اخیر
• ضرورت بهره برداری از منابعی که بر اثر جریان آب به منطقه جنوبی خزر وارد می شود
• ضرورت کاهش شناورهای ماهیگیری برخی از گونه ها، برای جلوگیری از کاهش منابع آبزیان
• وجود دیدگاه بهره برداری صرف از خزر و لزوم تغییر این دیدگاه به بهره برداری پایدار از آن
• ضرورت ایجاد نگرش سیستمی درون و برون سازمانی و برقراری هماهنگیهای لازم برای بهره برداری پایدار از منابع خزر
• افزایش آگاهی جوامع محلی و بهره برداران
• اصلاح قوانین و افزایش توان حفاظتی
• حضور پررنگتر ایران در برنامه محیط زیست دریای خزر
• ضرورت داشتن پروژه ای برای افزایش آگاهی عمومی بویژه ماهیگیران در خصوص آلودگی خزر که قرار است با همکاری برنامه محیط زیست خزر در ایران انجام شود که مشارکت جوامع محلی در موفقیت آن تاثیر بسزایی دارد
• تعاملات ملی در تمام زمینه ها و با حضور تمامی دست اندرکاران باید باشد
• سازمان حفاظت محیط زیست باید پیگیر جدی موضوع آزادسازی سواحل باشد که در برنامه سوم و چهارم توسعه بدانها پرداخته شده است
• تلاش شود کنوانسیون محیط زیست دریای خزر، کنوانسیون تهران خوانده شود
• برای توجه به محیط زیست باید مشوقهایی پیدا کرد
• جمع میان ملاحظات سیاسی و زیست محیطی نیاز به یک برنامه ریزی دارد که با مشارکت بخش دولتی و جامعه مدنی باید انجام گیرد
• حضور ارگانهای تخصصی کشور در سازمانهای بین المللی و منطقه ای ضرورت دارد
• ملاحظات دیگر سازمانهای دست اندرکار در امر خزر باید مورد توجه قرار گیرد
• باید به حساسیتهای مربوط به خزر در سطوح مختلف دامن زده شود تا بتوانیم مبنای مناسبی از نظر سیاسی و حقوقی برای حفظ محیط زیست دریای خزر بدست آوریم
• انتخاب شرکتهایی برای همکاریهای نفتی در مناطق دور از سواحل، که از آلودگیها در مبدا جلوگیری می کنند
• باید در سطح ملی تعامل جدی داشته باشیم
• در برنامه سوم و چهارم توسعه و برنامه دستگاههای مختلف هر کدام مواردی برای حفاظت دریای خزر وجود دارد
• یک طرح محوری برای جمع بندی این موارد و پیشبرد آن در مجامع تصمیم گیری انجام بگیرد تا در یک برنامه زمانبندی شده آن را در سطح ملی انجام دهیم
• دستگاههایی که قرار است بعنوان مرجع ملی پروتکلهای الحاقی کنوانسیون معرفی شوند کار خود را از هم اکنون آغاز کنند
• طی یکسال گذشته حضور کارشناسان ما در مجامع بین المللی بدلیل مخالفت هیات نظارت کاهش یافته، وزارت امور خارجه اطلاع رسانی بکند تا بطور ناگهانی با مشکلی در این زمینه مواجه نشویم
• برای استقرار دبیرخانه کنوانسیون در ایران به چند موضوع باید توجه داشته باشیم: برخورد با سخاوت در ارائه تسهیلات به دبیرخانه؛ رفع کمبود نیروی انسانی محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست و ضرورت ساختار سازی در سازمان و توافق با کشورهای ساحلی بر روی یک بسته در سطح بالای سیاسی
• ایجاد اشتغال با توسعه اکوتوریسم در منطقه
• ضرورت بهره برداری از دریا با یک روش هماهنگ از سوی کلیه کشورهای ساحلی
• پایش کنوانسیون از ابتدا برای بالا بردن کارآیی آن
• مطالعه و تحقیق برای یافتن مشوقهایی جهت بالابردن سطح پایبندی کشورها
• ایجاد ساختارهای لازم برای تحقق مفاد کنوانسیون تهران با ظرفیت سازی و اختصاص منابع لازم در سطح ملی و بکارگیری منابع منطقه ای و بین المللی
• توسعه ابزار حقوقی همگام با توسعه فعالیتهای اقتصادی
• ضرورت ادامه همکاری و مشارکت بخشهای مهم کشورهای ساحلی مانند دولتی، خصوصی، جوامع مدنی، محلی و دانشگاهیان در جهت اجرایی کردن کنوانسیون
• پیدایش یک باور عملی مبنی بر اینکه انسان جزیی از محیط زیست است و نباید هر طور که خواست به سیستم ضربه بزند و بداند که زندگی او بستگی تام به فرآیندهای اکولوژیکی خزر دارد
• ضرورت توجه کشورهای توسعه یافته از طریق نهادهای بین المللی به کشورهای ساحلی در اجرای کنوانسیون
• ایجاد برنامه حفاظتی و بهره برداری بصورت مشترک میان کشورهای ساحلی
• همکاری با سازمانهای بین المللی و تشکلهای مردمی در سراسر دنیا
• انعکاس برگزاری چنین نشستهایی از سوی برنامه محیط زیست خزر به دیگر کشورهای ساحلی مبنی بر پیگیری ایران حتی در سطح ملی
• اهتمام کشورهای ساحلی برای اجرای ارزیابی مخاطرات زیست محیطی
• ترجیح منابع پایدار بر درآمدهای زودگذر
• شرکتها و کنسرسیومهای نفتی باید در قراردادهایی که منعقد می کنند موظف شوند که مبلغی را برای حفظ محیط زیست دریای خزر اختصاص بدهند
• کمک شرکتهای نفتی به یک نهاد منطقه ای سپرده شود و نه دولتهای ساحلی، نهادی که وظیفه هدایت کنوانسیون را بعهده دارد و از این سرمایه بتواند استفاده موثر بکند
• ضرورت استمرار نقش پرچم داری ایران در امور زیست محیطی دریای خزر
• لزوم توجه جدی به مدیریت سواحل علیرغم اقدامات انجام شده اخیر
• ضرورت بهره برداری از منابعی که بر اثر جریان آب به منطقه جنوبی خزر وارد می شود
• ضرورت کاهش شناورهای ماهیگیری برخی از گونه ها، برای جلوگیری از کاهش منابع آبزیان
• وجود دیدگاه بهره برداری صرف از خزر و لزوم تغییر این دیدگاه به بهره برداری پایدار از آن
• ضرورت ایجاد نگرش سیستمی درون و برون سازمانی و برقراری هماهنگیهای لازم برای بهره برداری پایدار از منابع خزر
• افزایش آگاهی جوامع محلی و بهره برداران
• اصلاح قوانین و افزایش توان حفاظتی
• حضور پررنگتر ایران در برنامه محیط زیست دریای خزر
• ضرورت داشتن پروژه ای برای افزایش آگاهی عمومی بویژه ماهیگیران در خصوص آلودگی خزر که قرار است با همکاری برنامه محیط زیست خزر در ایران انجام شود که مشارکت جوامع محلی در موفقیت آن تاثیر بسزایی دارد
• تعاملات ملی در تمام زمینه ها و با حضور تمامی دست اندرکاران باید باشد
• سازمان حفاظت محیط زیست باید پیگیر جدی موضوع آزادسازی سواحل باشد که در برنامه سوم و چهارم توسعه بدانها پرداخته شده است
• تلاش شود کنوانسیون محیط زیست دریای خزر، کنوانسیون تهران خوانده شود
• برای توجه به محیط زیست باید مشوقهایی پیدا کرد
• جمع میان ملاحظات سیاسی و زیست محیطی نیاز به یک برنامه ریزی دارد که با مشارکت بخش دولتی و جامعه مدنی باید انجام گیرد
• حضور ارگانهای تخصصی کشور در سازمانهای بین المللی و منطقه ای ضرورت دارد
• ملاحظات دیگر سازمانهای دست اندرکار در امر خزر باید مورد توجه قرار گیرد
• باید به حساسیتهای مربوط به خزر در سطوح مختلف دامن زده شود تا بتوانیم مبنای مناسبی از نظر سیاسی و حقوقی برای حفظ محیط زیست دریای خزر بدست آوریم
• انتخاب شرکتهایی برای همکاریهای نفتی در مناطق دور از سواحل، که از آلودگیها در مبدا جلوگیری می کنند
• باید در سطح ملی تعامل جدی داشته باشیم
• در برنامه سوم و چهارم توسعه و برنامه دستگاههای مختلف هر کدام مواردی برای حفاظت دریای خزر وجود دارد
• یک طرح محوری برای جمع بندی این موارد و پیشبرد آن در مجامع تصمیم گیری انجام بگیرد تا در یک برنامه زمانبندی شده آن را در سطح ملی انجام دهیم
• دستگاههایی که قرار است بعنوان مرجع ملی پروتکلهای الحاقی کنوانسیون معرفی شوند کار خود را از هم اکنون آغاز کنند
• طی یکسال گذشته حضور کارشناسان ما در مجامع بین المللی بدلیل مخالفت هیات نظارت کاهش یافته، وزارت امور خارجه اطلاع رسانی بکند تا بطور ناگهانی با مشکلی در این زمینه مواجه نشویم
• برای استقرار دبیرخانه کنوانسیون در ایران به چند موضوع باید توجه داشته باشیم: برخورد با سخاوت در ارائه تسهیلات به دبیرخانه؛ رفع کمبود نیروی انسانی محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست و ضرورت ساختار سازی در سازمان و توافق با کشورهای ساحلی بر روی یک بسته در سطح بالای سیاسی
• ایجاد اشتغال با توسعه اکوتوریسم در منطقه
• ضرورت بهره برداری از دریا با یک روش هماهنگ از سوی کلیه کشورهای ساحلی
• پایش کنوانسیون از ابتدا برای بالا بردن کارآیی آن
• مطالعه و تحقیق برای یافتن مشوقهایی جهت بالابردن سطح پایبندی کشورها
• ایجاد ساختارهای لازم برای تحقق مفاد کنوانسیون تهران با ظرفیت سازی و اختصاص منابع لازم در سطح ملی و بکارگیری منابع منطقه ای و بین المللی
• توسعه ابزار حقوقی همگام با توسعه فعالیتهای اقتصادی
• ضرورت ادامه همکاری و مشارکت بخشهای مهم کشورهای ساحلی مانند دولتی، خصوصی، جوامع مدنی، محلی و دانشگاهیان در جهت اجرایی کردن کنوانسیون
• پیدایش یک باور عملی مبنی بر اینکه انسان جزیی از محیط زیست است و نباید هر طور که خواست به سیستم ضربه بزند و بداند که زندگی او بستگی تام به فرآیندهای اکولوژیکی خزر دارد
• ضرورت توجه کشورهای توسعه یافته از طریق نهادهای بین المللی به کشورهای ساحلی در اجرای کنوانسیون
• ایجاد برنامه حفاظتی و بهره برداری بصورت مشترک میان کشورهای ساحلی
• همکاری با سازمانهای بین المللی و تشکلهای مردمی در سراسر دنیا
• انعکاس برگزاری چنین نشستهایی از سوی برنامه محیط زیست خزر به دیگر کشورهای ساحلی مبنی بر پیگیری ایران حتی در سطح ملی
• اهتمام کشورهای ساحلی برای اجرای ارزیابی مخاطرات زیست محیطی
• ترجیح منابع پایدار بر درآمدهای زودگذر
• شرکتها و کنسرسیومهای نفتی باید در قراردادهایی که منعقد می کنند موظف شوند که مبلغی را برای حفظ محیط زیست دریای خزر اختصاص بدهند
• کمک شرکتهای نفتی به یک نهاد منطقه ای سپرده شود و نه دولتهای ساحلی، نهادی که وظیفه هدایت کنوانسیون را بعهده دارد و از این سرمایه بتواند استفاده موثر بکند
ارسال نظرات
چهار باید بزرگ در سیاست خارجی ایران
تحول در اولویت‌های راهبردی سیاست خارجی ایران برای دستیابی به توسعه در دهه جدید
لزوم تفکیک بانک‌های خوب و بد در سیاست‌های کلان اقتصادی
بررسی محدودیت ماهیانه بانک مرکزی بر روی ترازنامه بانک‌های کشور
آسیب شناسی حقوقی و قانونی نظام تنظیم‌گری در ایران
بایسته‌ها و ضرورت‌های تحقق دولت تنظیم‌گر
یادداشت علمی
جذب سرمایه خارجی جهت توسعه صنعت نیمه هادی در کشور
عله پور در گفت وگوی مشروح با باشگاه خبرنگاران جوان تشریح کرد
تبیین پنجاه سال روابط دیپلماتیک ایران و چین
مذاکره هسته‌ای در وین
ابزار مذاکره در دکترین سیاسی و امنیتی آمریکا
یادداشت علمی
تهدیدات داخلی و فرامرزی در حوزۀ امنیت زیستی و اکولوژیکی ایران و راهبرد‌های علاج بخش
یادداشت علمی
راهبرد تقابل محدود مستقیم و اراده مبتنی بر تلافی در رقابت‌های امنیتی فرسایشی
یادداشت علمی
سیاست های کاهش مصرف انرژی در بخش خانوار‌های شهری
یادداشت علمی
