منابع طبیعی

خلاصه

چالش‌ها و تنگناهای مدیریت منابع طبیعی
(جنگل‌ها و مراتع)

در ابتدا توضیح مختصری درباره جنگل‌ها و مراتع ایران: با توجه به شرایط آب و هوایی، اقلیمی و خاک و پستی بلندی‌ها، ایران کشوری است با سطح جنگل‌های کم، مراتع نه چندان غنی که دارای اکوسیستم‌های منحصر به فرد می‌باشد و بنابراین حفاظت از این میراث باید شدیداً مورد توجه مسؤولین باشد. در این مقاله چالش‌ها و تنگناها بر سر راه این اقدام مطرح و در پایان پیشنهاداتی برای حل و فصل موضوع پیشنهاد می‌شود.
چالش‌ها در سه دوره تاریخی مطرح می‌شود: وضعیت توسعه‌نیافتگی، دوره گذار و شرایط توسعه‌یافتگی. چالش‌های دوران توسعه‌نیافتگی: دامداری، سوخت و کشاورزی.
چالش‌های دوره گذار: بهره‌برداری چوب برای صنایع، افزایش جمعیت و دامداری، افزایش جمعیت و سوخت مصرفی خانوار، افزایش جمعیت و کشاورزی، ملی شدن جنگل‌ها، آمایش سرزمین و قوانین موجود جنگل‌ها و مراتع و قوانین حفاظت محیط زیست.
چالش‌های دوره توسعه‌یافتگی: اقدامات توسعه‌ای و عمرانی، وظایف در چارچوب کنوانسیون‌های بین‌المللی و دو موضوع مهم توسعه پایدار و مدیریت مشارکتی می‌باشد.
در این مقاله نتجه‌گیری می‌شود، اولاً چالش‌های گذشته را لازم است حل کنیم تا به امروز برسیم، درمقیاس ملّی همه این چالش‌ها مهم‌اند. چالش‌ها با گذشت زمان پیچیده‌تر شده‌اند و در پیشنهادات چنانچه اولویتی معین می‌شود. این به معنی عدم ضرورت برخورد با سایر چالش‌ها نمی‌باشد.
در پیشنهادات بیان می‌شود که مشکل سوخت، پایان دادن ممیزی و اصلاح الگوی دامداری متکی به مرتع و جنگل باید با فوریت انجام شود. سپس به موازات هم به حل مشکل کمبود تولیدات کشاورزی توجه شود که علوفه کافی به‌دست آید و به دنبال آن مشکل دامداری حل شود. همزمان برنامه آمایش سرزمین و اصلاح و به روز کردن قوانین عمل شود. در همین دوره می‌توان با توجه به متنوع بودن روش‌های مدیریتی و تمدن طولانی در این سرزمین به ترویج مدیریت پایدار و مدیریت مشارکتی اقدام نمود.
در مرحله بعد به مدیریت برای چالش‌های توسعه و عملیات عمرانی و محیط زیست و همچنین انجام بهتر وظایف محول شده در چارچوب کنواسیون‌ها پرداخت.