جنگ سرد دیجیتال (نسل پنجم ارتباطات 5G) آمریکا و چین در خلیج فارس

یکی از مهمترین حوزه‌های تحول آفرین در حوزه دیجیتال، ظهور شبکه ارتباطات نسل پنجم تلفن همراه (۵G) است. ظهور تکنولوژی نسل پنجم (۵G) و پیشرفت چین در این حوزه منجر به جنگ سرد با آمریکا به ویژه در بین پادشاهی‌های حاشیه خلیج فارس شده است. این کشور‌ها جهت جذب سرمایه گذار خارجی و توسعه داخلی به توسعه و گسترش ارتباطات روی آورده‌اند. با توجه به اینکه کشور‌های عربستان سعودی، قطر، امارات بیشترین سرمایه‌گذاری را در توسعه این حوزه دیجیتالی انجام داده اند؛ در یادداشت پیش رو ضمن معرفی تکنولوژی ۵G به وضعیت این فناوری در پاشاهی‌های سعودی، قطر و امارات خواهیم پرداخت و در ادامه ضمن بررسی جنگ سرد سایبری دیجیتالی بین واشنگتن و پکن به پیامد‌های این جنگ در حوزه سایبری خواهیم پرداخت.

تکنولوژی نسل پنجم (۵G)، در مقایسه با نسل قبل از خود یعنی تکنولوژی فرگشت بلند مدت (۴GLTE) و نسل سوم (۳g) سرعت بالاتر در دانلود، گسترش بیشتر حجم باند و تاخیر کمتر در پردازش داده‌ها دارد. اما مهمترین مزیت این فناوری داشتن ویژگی اینترنت اشیاست به عبارتی دیگر این نوع فناوری باعث ایجاد ارتباط بین انسان و دستگاه‌های پیشرفته الکترونیکی شده و به گسترش هوش مصنوعی همچون جراحی از راه دور و کنترل از راه دور خودرو‌ها و وسایل الکترونیکی خانگی و صنعتی کمک کرده است.

در نیمه‌های اول سال ۲۰۱۰، پادشاهی‌های حاشیه خلیج فارس قدم‌های اولیه خود را در پذیرش نسل پنجم فناوری ارتباطات آغاز کردند که در این میان عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر به دلیل اهمیت
در ۲۷ می‌سال ۲۰۱۸، کمیسیون ارتباطات و فناوری سعودی اعلان کرد که شهر الخبر عربستان برای اولین بار در منطقه مجهز به ۵G شده است. در واقع این اقدام که در راستای تبدیل شدن عربستان سعودی به مرکز دیجیتالی منطقه صورت گرفته در مقیاس بیشتری نسبت به همسایگان خود در حال تکمیل است. در واقع در اکتبر ۲۰۱۹ شرکت ارتباطاتی زین (Zain) با همکاری هواوی اولین مرحله عملیاتی ۵G را با پوشش دهی ۲۰ شهر و ۲۰۰۰ برج آغاز کرد. همچنین شرکت سعودی تلکام با شرکت نوکیا قراردادی را به منظور توسعه ۵G در بخش‌های غربی و جنوب غربی عربستان منعقد کرده است. تاکنون ۲۶۰۰ دکل ۵G در ۲۷ شهر این کشور نصب شده است.

هرچند دبی برای تبدیل شدن به شهر جهانی از سال ۲۰۱۵ به سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری ۵G روی آورده است با اینحال در ۱۴ می ۲۰۱۸، شرکت مخابراتی دو DU)) اعلان کرد که امارات متحده عربی اقدام به به گیت ابتکاری نسل پنجم اماراتی (U۵GIG) جهت همکاری بین دانشگاه‌ها و سازمان‌های فنی و توسعه فناوری جی ۵ کرده است. در اکتبر ۲۰۱۹ نیز شرکت مخابراتی اتصالات به همراه هواوی، اولین زیرساخت ۵G را در راستای برقراری تماس تصویری ایجاد کرد.

با توجه به میزبانی قطر از جام جهانی ۲۰۲۰، این کشور از سال ۲۰۱۸ شروع به سرمایه‌گذاری در زیرساخت-های مرتبط با فناوری ۵G کرده است. طبق نطر مرجع تنظیمات ارتباط از راه دور قطر (Communications Regulatory Authority) ارائه دهندگان این فناوری متعهد به پوشش ۴۰ درصد از مناطق پرجمعیت، راه‌های اصلی و محل‌های برگزاری مسابقات جام جهانی ۲۰۲۲ قطر هستند. به همین منظور دو شرکت وودافون (Vodafone) و اوریدو (Ooredoo) با مشارکت شرکت‌های هواوی، اریکسون و نوکیا به گسترش زیرساخت‌های مرتبط با ۵G کردند. در آگوست ۲۰۱۹، شرکت وودافون اعلان کرد که ده‌ها موقعیت دسترسی به فناوری ۵G را در دوحه ایجاد کرده است. علاوه بر آن شرکت اوریدو ۱۲۰۰ موقعیت دسترسی به ۵G را ایجاد کرده است.

جنگ سرد دیجیتال، عنوانی است که مارک چمپیون به تنش بین آمریکا و چین بر اساس مولفه فن آوری (به جای ایدئولوژی و هسته ای) به ویژه در حوزه ارتباطات اشاره دارد و توسط شرکت های تحت حاکمیتشان تقویت می‌شود. آغاز این جنگ به جنگ تجاری آمریکا و چین در سال ۲۰۱۸ بر می‌گردد. تحریم گسترده شرکت‌های فناوری چینی همچون هواوی، باعث شد تا چین به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تر همچون ۵G حرکت کند. گسترش این فناوری با نظارت چین به بیش از ۸۰ کشور آمریکای لاتین، آسیایی، آفریقایی و اروپایی و عدم موفقیت آمریکا برای ممانعت کشور‌های متحد در استفاده از این فناوری تحت نظارت پکن، واشنگتن اقدام به دستگیری منگ وانژو (مدیر مالی هواوی) در کانادا کرد و صادرات فناوری‌های پیشرفته خود را به چین (به ویژه در حوزه هوش مصنوعی) محدود کرد. همچنین واشنگتن برای مبارزه با چین به دنبال بومی کردن ۵G و توسعه آن است. این جنگ سرد دیجیتالی تا جایی پیش رفت که آمریکا از سال ۲۰۱۸ تاکنون، چین را به عنوان رقیب استراتژیک خود تعریف کرد. ایالات متحده موفقیت اندکی در متقاعد کردن متحدین عربی حاشیه خلیج فارس برای حذف هواوی در توسعه شبکه‌های ۵G خود داشته است، چراکه در صورت حذف این کمپانی، دسترسی آن‌ها به این فناوری با تاخیر بیشتر و هزینه بالاتری برای آن‌ها رقم خواهد زد.

 

با توجه به اینکه قدرت‌های برجسته حاشیه خلیج فارس روابط نزدیک سیاسی، امنیتی و نظامی با آمریکا دارند؛ جنگ سرد آمریکا و چین در حوزه دیجیتال منجر به پیامد‌های متعددی برای پادشاهی‌های خلیج فارس شده است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
• وابستگی حکومت‌های خلیج فارس به چین در حوزه فناوری‌های پیشرفته دیجیتال
• افزایش نفوذ چین در حوزه‌های مرتبط با امنیت سایبری کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس
• کارشکنی آمریکا در ارسال تجهیزات پیشرفته فناوری برای کشور‌های عربی منطقه
• افزایش حملات سایبری چین به شرکت‌های آمریکایی مستقر در این کشور‌ها
• نفوذ اطلاعات چین و دستیابی به داده‌های شخصی آمریکایی‌های مستقر در کشور‌های عربی حاشیه خلیج فارس
• اختلال در سیستم‌های پیشرفته نظامی و برآورد تسلیحات نظامی

 

ظهور تکنولوژی نسل پنجم در پادشاهی‌های حاشیه خلیج فارس در بحبوحه جنگ تجاری بین چین و آمریکا منجر به جنگ سرد دیجیتالی بین آن‌ها شده است. جنگ سردی که هواوی به عنوان کارگزار سایبری پکن در پادشاهی‌های متحد عربی واشنگتن (قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) جرقه آن را زده است چراکه فناوری نسل پنجم منجر به سلطه سایبری پکن بر تمامی بخش‌ها و تجهیزات مرتبط با آن خواهد شد. این امر زمانی برای آمریکا مخاطره آمیز تلقی می¬شود که اکثر تجهیزات نظامی-امنیتی کشور‌های عربی آمریکایی است و توسعه شرکت‌های چینی همچون هواوی منجر به جمع‌آوری و ربایش داده‌های این تجهیزات و اشخاص مرتبط با آن خواهد شد. البته رقابت بین بازیگران عربی حاشیه خلیج فارس در دستیابی، توسعه و گسترش زیرساخت‌ها و تجهیزات مرتبط با فناوری نسل پنجم باعث برقراری روابط نزدیک با چین در این فناوری شده است که از مهمترین دلایل آن می‌توان به کیفیت بالا و هزینه پایین زیرساخت‌های مرتبط با آن شده است. در واقع هر کدام از کشور‌های حاشیه خلیج فارس که داعیه پیشرفت در این فناوری داشته در جنگ سرد دیجیتال به ویژه پس از محاصره قطر و عادیسازی روابط با رژیم صهیونیستی شده‌اند. در نتیجه علاوه بر جنگ سرد دیجیتالی بین چین و آمریکا در این منطقه، پادشاهی‌های عربی حاشیه خلیج فارس نیز در جنگ سرد دیجیتالی با یکدیگر در توسعه این فناوری قرار دارند.