"مسائل خانواده در ایران درباره تأخیر در سن ازدواج"

خلاصه

این نشست در روز دوشنبه ٢٨/٢/٨٨ در مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد و در آن کارشناسان و پژوهشگران دانشگاهی، سازمان بهزیستی، مرکز آسیب‌های اجتماعی شهرداری تهران و مؤسسه حکمت مطهر شرکت داشتند.
در این نشست ابتدا آقای دکتر بهشتی‌پور سخنرانی نموده و با فرض افزایش سن ازدواج به عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مؤثر بر آن پرداختند. ایشان به ١٢ پارامتر یا متغیر مؤثر بر افزایش سن ازدواج اشاره داشتند. در ادامه دکتر جنادله، عضو هیأت علمی جهاد دانشگاهی به ارائه یافته های پژوهشی خود در این خصوص پرداختند. وی با اشاره به آمارهای تفصیلی مرکز آمار ایران و سایر پژوهش‌های دانشگاهی، رشد تأخیر در سن ازدواج را مورد بررسی قرار دادند و به روند سن ازدواج در بین زنان و مردان به تفکیک شهر و روستان اشاره داشتند. دکتر جنادله به تئوری‌های مهم مؤثر بر سن ازدواج نیز اشاره کردند و بر عواملی مانند نوسازی اقتصادی، اجتماعی مضیقه ازدواج، امکان ازدواج، عوامل اقتصادی و نهایتاً تغییر نگرش‌های هنجاری و فرهنگی تأکید داشتند.
در سخنرانی سوم، آقای زمانیان پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک درباره زمینه و عوامل ساختاری مؤثر بر سن ازدواج بحث نموده، علل اصلی را در ابهام در هنجارها و آنومی اجتماعی، بدبینی نسبت به آینده، کاهش مسئولیت‌پذیری اجتماعی، پدیده لذت‌گرایی (و فرار از تبعات و چالش‌های ناشی از ازدواج)، فردگرایی افسارگسیخته مطرح کردند. در پایان آقای زمانیان به ضعف نظام هنجاری، فرهنگی و اخلاقی پرداختند.
دکتر حمیدیان سخنران دیگر این نشست به عدم توجه به مواد قانون اساسی و عدم توجه به تحکیم بنیان نظام خانواده مطابق قانون اساسی در برنامه‌ریزی‌های کلان اشاره داشتند. آقای دکتر ستوده زند نیز روان‌شناسی و مشاور خانواده بر مشکلات عاطفی در بین جوانان، افزایش شکاف عاطفی در خانواده‌ها، شکست‌های عاطفی فردی جوانان، ضعف انتقادات مذهبی و اخلاقی، کمال‌گرایی در همسرگزینی و نهایتاً بالا رفتن میزان تحصیلات علمی و تأثیر آن بر حساسیت‌های افراد و احساس خودکفایی اشاره کردند. ایشان تصریح کردند فرد در دوره مدرن انتظار دارد خلأهای عاطفی‌اش توسط همسران پر شود که این موجب افزایش تنش می‌شود.
دکتر بهادرخان - روان‌شناسی و عضو هیأت علمی دانشگاه مشهد - بر ضرورت نزدک شدن سن بلوغ عاطفی، بلوغ فکری و بلوغ جنسی تأکید کردند.
سرکار خانم فخاری از مرکز آسیب‌های اجتماعی شهرداری تهران به موضوع ادامه تحصیل زنان، حضور دانشگاه به عنوان عامل تأخیر سن ازدواج تأکید کردند. همچنین نوع انتخاب همسر و فرهنگ انتخاب همسر توسط مرد را بر این وضعیت مهم دانستند.
آقای دردانی از مؤسسه خانواده مطهر به سرعت تغییر الگوهای نهاد خانواده، تغییر سطح توقعات اشاره داشته و بر الگوهای جدید انتخاب همسر توسط زنان ایراداتی را مطرح نمودند.
خانم دکتر شیرین احمدنیا عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی به لزوم توجه به ابعاد مثبت تأثیر سن ازدواج از نظر تخصصی و علوم پزشکی اشاره کردند؛ زیرا ازدواج و حاملگی زودرس بر سلامت مادران و کودکان مؤثر است. افزایش تحصیلات، مشارکت و اشتغال زنان، رابطه مثبتی بر افزایش سن ازدواج دارد که به نظر این روابط منطقی و متعادل است. تغییر نگرش‌ها و نوع نگرش به ازدواج و نحوه همسرگزینی نیز بر سن ازدواج مؤثر است. لزوم احتیاط در انتخاب همسر (و بیم‌ها و امیدها) بر سن ازدواج تأثیر دارد. طلاق و نوع نگرش منفی به امر طلاق منجر به کاهش سن ازدواج مؤثر است.