توافق روسیه و آمریکا درباره سوریه؛ انگیزهها و اهداف
برای دسترسی به فایل این مطلب اینجا را کلیک کنید.
همکاری روسیه و آمریکا درباره سوریه به مقطعی تعیین کننده رسیده است. مجموع عوامل و دلایل نشان میدهد که واشنگتن و مسکو به توافق جدید برای حل بحران سوریه رسیده اند. در حالی که دولت باراک اوباما در آمریکا ماههای آخر کار خود را میگذراند، کاخ سفید خواستار همکاری با روسیه در سوریه شده است. جان کری وزیر خارجه آمریکا پس از سفر به مسکو، از توافق با روسیه درباره مواردی مهم خبر داده است. هر چند قرار است جزییات مهم توافق محرمانه باقی بماند، اما اخبار و شواهدی که در آستانه دور جدید مذاکرات روسیه و آمریکا منتشر میشود، تا حدی نشان دهنده چارچوب توافق شده میان مسکو و واشنگتن است. به دلیل تعارضاتی که منافع ایران با آمریکا در سوریه دارد، مسلما این توافق موجب شکل گیری پیامدهایی خواهد شد که میتواند منافع ایران در سوریه را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس لازم است شرایط این مذاکرات، انگیزه ها و اهداف طرفین و احتمالا تغییرات رخ داده در برنامه ها مورد بررسی قرار گیرد.موارد توافق شده
از همکاری نظامی-اطلاعاتی علیه داعش و
آغاز دور جدید مذاکرات سوری-سوری به عنوان مواردی از توافق آمریکا و روسیه درباره
سوریه یاد میشود. اما اینکه این توافق ها چقدر اجرایی و
الزامآور خواهد بود، جای بحث دارد. به گفته برخی مقامات مسکو، روسیه خواستار
اقدامات مشترک نظامی برای مبارزه با داعش میباشد و درخواست کرده است این توافق یا
باید مورد موافقت دولت سوریه قرار گیرد و یا در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شود.
بر اساس تجربه توافقات چند ماه اخیر، امکان دارد به اصرار روسیه توافقات جدید نیز
در قالب پیش نویسی مشترک میان روسیه و آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل مطرح و
تصویب شود.
چارچوب همکاری اطلاعاتی یا نظامی : روسیه
در یک سال گذشته بارها با نقد عملکرد ائتلاف بینالمللی علیه داعش به رهبری آمریکا، خواستار تشکیل
ائتلاف بینالمللی جدید علیه تروریستها
بود، اما براساس گزارش رسانههای غربی به نظر میرسد پیشنهاد تازه کاخ سفید ارائه
کمک اطلاعاتی به روسیه بر علیه داعش و جبهه نصرت در قبال تحقق شرط توقف حملات سوریه
علیه گروههای اپوزیسیون مورد حمایت آمریکا است. مقامات آمریکا طرح را در راستای
"تقویت تبادل اطلاعات" خواندهاند که شامل برنامهریزی نظامی مشترک یا هدف
قرار دادن یا هماهنگی با حملات هوایی آمریکا یا دیگر عملیات نظامی در سوریه نمیشود.
اما روسیه خواستار اقدام مشترک نظامی روسیه و آمریکا علیه تروریستها شده است.
تصمیم جبهه نصرت برای اعلام جدایی از
القاعده و تغییر نام به «جبهه فتح الشام» را میتوان یکی از پیامدهای انتشار خبر
توافق و همکاری مشترک احتمالی آمریکا و روسیه در برابر این گروه دانست. اما روسیه
و آمریکا نیز اعلام کردند که رویکرد جدید جبهه نصرت تغییری در ارزیابی آنها از ماهیت
این گروه نمیدهد و از نظر مسکو و واشنگتن این گروه همچنان تهدیدی برای آنها است.
مذاکرات سوری-سوری:
همزمان با انتشار اخباری درباره توافق پشت پرده آمریکا و روسیه درباره سوریه، دولت
سوریه نسبت به بازگشت به میز مذاکره ابراز تمایل کرده و مخالفان نیز اظهار نظر
کردند که این توافق شامل تصمیم برای سرنوشت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه نیز میباشد.
این در حالی است که دمشق اعلام کرده مذاکرات باید بدون هیچ پیششرطی و بدون هیچ
مداخله خارجی و با حمایت سازمان ملل انجام شود. با این حال به نظر میرسد با فشار آمریکا و روسیه، طرفهای سوری به میز
مذاکره بازگردند اما اینکه این مذاکرات دستورکار مشخص داشته باشد، مورد تردید
است.