«امتناع جامعه‌شناختی تولید نظریه بومی روابط بین‌‏الملل در ایران؛ مروری کمی بر یک مفهوم کیفی»

این مقاله بخشی از رساله دکتری است که با عنوان «موانع تولید نظریه حوزه روابط بین‏الملل در ایران: نظر نخبگان دانشگاهی» سامان یافته است. در پی فهم دلایل تولید نشدن نظریه بومی روابط بین‏الملل در ایران، به بررسی موضوع از منظر نخبگان دانشگاهی این رشته پرداختیم. پژوهش حاضر که به روش نظریه زمینه‏ای و با مصاحبه عمیق عملیاتی شد، به موانع و کدهایی دست یافت که در بررسی نهایی، با عنوان امتناع جامعه‌شناختی تولید نظریه بومی روابط معرفی شدند. یافته‏های این تحقیق کیفی با روش مذکور در ادامه تحت بررسی کمی قرارگرفت. فراوانی و درصد کدهای کیفی به دست آمده در متن مصاحبه‏ها به عنوان داده‏های خام دست اول، مبنای این مقایسه قرارگرفت. در راستای بسط و تبیین نظریه به دست آمده الزامات جامعه‌شناختی، تولید علم به صورت مطالعه کتابخانه‏ای منابع مربوطه استخراج شدند. نتیجه این بررسی نه ملاک و معیاری بودند که با یافته‏های تحقیق حاضر مطابقت داشتند. مقایسه یافته‏های تحقیق با الزامات مدنظر نشان از فقدان زمینه‏های اجتماعی لازم برای نظریه‌پردازی بومی داشته و نظریه حاصل از پژوهش کیفی در پرتو بررسی کمی و مقایسه‏ای تقویت شد. یعنی دلیل تولید نشدن نظریه بومی روابط بین‏الملل در ایران «امتناع جامعه‌شناختی تولید علم» است.