عرصه‌های اولویت‌دار امور شوراها در تدوین سیاست‌های‌کلی

خلاصه

شوراهای شهر و روستا در کشور با وجود حدود یک دهه از شکل‌گیری هنوز پانگرفته‌اند که البته ریشه‌های آن را باید در تاریخ استبدادزده ایران جستجو کرد.
تا پیش از مشروطه شوراها فاقد نهاد منتخب جمعی مدیریت بودند که همواره بنا به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران کشوری در حال گذار بوده که ساختار شهرنشینی شبه مدرنیستی نیز به پا نگرفتن شوراها د رایران دامن زده است؛ این در حالی است که مردم سالاری محلی با گسترش نهادهای غیردولتی و افزایش مشارکت مردم در اداره امور خود پا می‌گیرد که این خود انسجام اجتماعی و پاسخگوشدن نهاد مدیریت محلی را در پی دارد.
نداشتن اختیارات و قدرت محلی در لایه‌های پایینی قدرت، آگاهی اندک مردم از محاسن در دست گرفتن امور محلی و موانع فرهنگی نظیر اقتدارگرایی و شکاف‌های قومی و طبقاتی در کنار تحمیل جنگ ٨ ساله و لزوم اداره کردن کشور به صورت متمرکز همگی دست به دست هم داده‌اند و از اهمیت شوراها در کشور کاسته‌اند.
در تمام دنیا شوراها، خصوصاً شوراهای محلی نقش عمده‌ای در مداخله در بحران‌ها و کنترل وضعیت بروز بلایای طبیعی دارند اما متأسفانه در ایران و در مطالعه مورد زلزله بم دیدیم که به دلیل عدم ارتباط شورا با نهادهای دولتی و حکومتی و تعریف نشدن نقش مردم هیچ کمکی به مدیریت بحران نشد!
هم اکنون بین نمایندگان مردم و شوراها ارتباط مستقیمی برقرار نیست که این خود، لزوم تأسیس و تقویت شوراهای محلی را پررنگ‌تر می‌کند. از سوی دیگر شوراها به دلیل عدم استقلال مالی و سیاسی مجبور به تبعیت تام از حکومت‌اند که کمبود نیروی متخصص و به روز نبودن قوانین نیز بر این موضوع تأثیر مستقیم دارد. از سوی دیگر تناقضات قانونی مانند تناقض میان قانون شوراها، مصوب سال ١٣٧٥ با قانون شهرداری‌ها مصوب ١٣٣٤ در زمینه تعداد اعضای شوراها تأثیرات نامطلوبی بر شکل‌گیری صحیح شوراها گذاشته است.
تدوین قانون جامع مدیریت محلی، تمرکززدایی از دولت و تقویت مدیریت محلی و تفکیک وظایف و مسؤلیت‌ها میان دولت و شوراها از جمله مسائلی‌اند که در تقویت شوراها مؤثرند، ضمن این که یافتن مبالغ مالی پایدار برای مدیریت محلی و افزایش اگاهی‌های عمومی در زمینه شوراها در کنار دخالت احزاب و گروه‌های مدنی به عنوان محل تربیت نیروی انسانی متخصص و توانا تأثیرات شگرفی بر تقویت اقتدار و نفوذ شوراها در ایران داشته باشد.