وزن ایران در گزارش اداره اطلاعات آمریکا درباره فهرست تهدیدات

اداره اطلاعات امریکا در اردیبهشت ١٣٩٦ گزارشی از تهدیدات علیه این کشور را منتشر کرد. این گزارش در دو بخش "تهدیدات جهانی" و " تهدیدات منطقه ای " تهیه شده که نام ایران در هر دو تقسیم‌بندی به کرات ذکر شده است ( حدود ٥٠ بار در گزارشی ٢٧ صفحه‌ای).  متن حاضر نگاهی به این گزارش از منظر نقش ترسیم شده برای ایران می‌باشد.
الف) ایران در " تهدیدات جهانی"
در این گزارش ٩ مورد در ذیل عنوان" تهدیدات جهانی" ذکر شده است: تهدیدات سایبری، فناوری های مخل و در حال ظهور، تروریسم،  تسلیحات کشتار جمعی و تکثیر، فضا و ضد فضا، ضد جاسوسی، جرایم سازمان یافته فرا ملی، منابع طبیعی و اقتصادی، امنیت انسانی.
از میان ٩ تهدید  یاد شده  نام ایران در ٤ تهدید زیر آمده است:
١.    تهدیدات سایبری:
بعد از روسیه و چین بعنوان بازیگران تهدید کننده اصلی در فضای سایبری ، ایران بعنوان بازیگری معرفی می شود که هم بصورت مستقیم و هم غیر مستقیم از توانایی های سایبری خود علیه آمریکا استفاده می کند. اخلال در سیستم کنترل  یک سد در آمریکا در ٢٠١٣ و کازینویی در ٢٠١٤ بعنوان اقدامات مستقیم و تحرکات علیه متحدین منطقه ای آمریکا بعنوان اقدامات غیر مستقیم ذکر شده است.
٢.    تروریسم:
در این بخش افراط گرایان سنی بعنوان اصلی ترین تهدید تروریستی معرفی می‌شوند و پس از آن از ایران بعنوان اصلی ترین دولت حامی تروریسم نام برده می شود. بر اساس این گزارش ایران در کنار حزب الله لبنان همچنان تهدیدی علیه منافع امریکا و متحدینش در سراسر جهان خواهد بود.
٣.    تسلیحات کشتار جمعی و تکثیر:
در ذیل این تهدید بخشی مجزا تحت عنوان " ایران و برجام " گنجانده شده است. گزارش اذعان می دارد که ایران درصدد حفظ برجام است و آن را وسیله ای برای رفع تحریم ها و در عین حال حفظ بخشی از توانایی‌های هسته ای خود می‌داند. ایران ضمن آنکه انتظار دارد که ١+٥ به تعهدات خود پایبند باشد اما ملاحظات و نگرانی‌های دولت جدید آمریکا در مورد برجام را نیز در نظر دارد.
این گزارش ادعا می‌کند که اجرای برجام زمانی را که ایران نیاز دارد تا مواد سوختی مورد نیاز برای یک بمب هسته ای را تولید کند از چند ماه به حدود یک سال افزایش داده است. این گزارش در عین حال به افزایش شفافیت در برنامه هسته‌ای ایران اشاره می کند که در نتیجه اجرای برجام حاصل شده است.
در این گزارش نیت ایران برای ساخت سلاح هسته ای هنوز محل تردید است. چنین عنوان می شود که پیگیری ایران در اهدافی چون توانایی هسته ای برای اهداف انرژی و تکنولوژیکی و توانایی ساخت موشک با قابلیت حمل سلاح هسته ای بر  میزان پایبندی ایران به برجام تاثیر خواهد گذاشت. این گزارش می افزاید " ما نمی‌دانیم که آیا ایران در نهایت تصمیم به ساخت سلاح هسته ای خواهد گرفت یا خیر".
همچنین به ادعای این گزارش چنانچه ایران تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای بگیرد، روش ترجیحی اش برای حمل سلاح هسته‌ای، موشک بالیستیک خواهد بود. بعلاوه نسبت به ساخت موشک‌های بالستیک قاره پیما و پیشرفت ایران در برنامه‌های فضایی اظهار نگرانی شده است.   
٤.    ضد اطلاعات:
روسیه و چین به لحاظ توانایی های اطلاعاتی و نیاتشان همچنان در صدر فهرست تهدیدات ضد جاسوسی علیه آمریکا قرار دارند. ایران به همراه برخی دیگر از کشور ها از جمله بازیگرانی عنوان شده که هم در سطح محلی و هم منطقه ای تهدیدات ضد جاسوسی را متوجه ایالت متحده می سازد.

  ب) ایران در "تهدیدات منطقه ای"
در این قسمت ضمن آنکه مختصرا به نقش و حمایت های ایران در مناقشات عراق، سوریه و یمن اشاره شده ، بخشی مجزا نیز به آنچه تهدید " ایران"  نامیده شده  اختصاص یافته است.
ایران:
در بررسی گزارش اداره اطلاعات امریکا ، ایران به دلایل زیر همچنان تهدیدی علیه منافع ملی امریکا محسوب مشود:
حمایت از نظامیان و گروههای تروریستی ضد امریکایی، حمایت از رژیم اسد ، شورشیان حوثی در یمن و توسعه توانایی های نظامی پیشرفته.
همچنین ذکر می شود که علی رغم حمایت مشروط آیت الله خامنه ای از برجام ایشان به شدت نسبت به نیات امریکا بی اعتماد است.
در گزارش گفته می شود که رهبران ایران مصمم هستند تا نفوذ امریکا و اسراییل را عقیم گذارند و با آنچه تلاش برای تغذیه افراط گرایی سنی و تروریسم علیه ایران  و جامعه شیعیان  به رهبری عربستان صورت می گیرد مقابله کنند.
در خصوص مسایل منطقه چنین اظهار می شود که ایران در مناقشات عراق، سوریه و یمن غرق شده و این اعتقاد در ایران وجود دارد که برای جلوگیری از سرریزی ناامنی به داخل کشور درگیری در بیرون از مرزها ضروری است. این امر، به نوشته گزارش، منجر به تشدید فرقه گرایی و تنش در منطقه شده است. حمایت ایران از حوثی ها و تهیه انواع تجهیزات نظامی نه تنها به جنگ در یمن دامن می زند بلکه اختلاف ایران- عربستان را بیشتر می کند. این گزارش چنین ارزیابی می کند که «رهبران ایران در صددند تا از ارتباطات خود با بازیگران محلی در عراق ، سوریه و یمن به عنوان اهرمی در جهت استقرار نفوذ بلند مدت در منطقه استفاده کنند. ایران همچنین از روابط خود با مسکو برای گسترش نفوذ و مقابله با امریکا استفاده خواهد کرد.»
در بحث جذب سرمایه گذاری خارجی در ایران، این گزاش پیش بینی می کند که چشم انداز روشنی برای ایران وجود ندارد. ادعا می شود که دلیل این امر به اقدامات ایران در دستگیری دو ملیتی ها بخصوص ایرانی- آمریکایی و ایرانی ـ انگلیسی ها  بر می گردد که با هدف جلوگیری از نفوذ انجام می شود. طبق این برآورد از آنجا که سپاه پاسداران احتمالا به این تحرکات ادامه خواهد داد، این امر جذب سرمایه گذاری خارجی  در ایران را تضعیف خواهد کرد.
توسعه تسلیحاتی ایران نیز از دیگر موارد نگرانی ذکر شده است. بر این اساس ایران در حال توسعه یک رشته جدید از توانایی های نظامی با هدف رصد کردن و هدف قرار دادن منابع نظامی امریکا و متحدینش در منطقه است. این تجهیزات شامل هواپیماهای بدون سرنشین، موشک های بالستیک، قایق های انفجاری بدون سرنشین، زیر دریایی ها و اژدرهای پیشرفته و موشک های کروز است.
در نهایت تحرکات نیروی دریایی سپاه پاسداران در خلیج فارس و تنگه هرمز از دیگر تهدیدات ذکر شده است. بر طبق این گزارش غالب رویارویی های ناوگان سپاه پاسداران با کشتی های امریکایی حرفه ای است و «حدود ١٠٪ از آن غیر ایمن، غیر عادی و غیر حرفه ای است». براساس ارزیابی این گزارش احتمالا این رویارویی ها با هدف قدرت نمایی و محک زدن پاسخ امریکایی ها ادامه خواهد داشت.