جایگزینی برایان هوک با الیِت ایبرامز: علل و پیامدها

در 18 مرداد 1399، برایان هوک، مسئول گروه کاری ویژه ایران از سمت خود استعفا و الیت ایبرامز ، با حفظ سمت پیشین خود، همزمان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا گردید. این اتفاق درست یک هفته پیش از جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد در رابطه با تصمیم گیری پیرامون تمدید و یا عدم تمدید تحریمهای تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران صورت گرفت، رخ داد. از این رو، یادداشت پیش رو به این موضوع می پردازد که علت این جایگزینی چیست و پیامدهای آن برای جمهوری اسلامی ایران چه خواهد بود؟

 

الیت ایبرامز در خانواده ای یهودی و دموکرات در آمریکا متولد شد و در رشته های حقوق و روابط بین الملل تحصیل کرد. او همچون پدر و مادرش دموکرات بود اما در دوره کارتر و به دلیل نارضایتی از سیاستهای او، به سمت ریگان گروید و جمهوری خواه شد و در حال حاضر جزو تندروترین جمهوری خواهان است. ایبرامز  که حقوقدان و دیپلمات باسابقه آمریکاییست در مناصب سیاست خارجی متفاوتی در دوره های رونالد ریگان، جورج دبلیو بوش و دونالد ترامپ حضور داشته است:

 

• دوران رونالد ریگان: ایبرامز در دولت رونالد ریگان معاون وزیر خارجه در امور حقوق بشر و بعدتر معاون امور قاره آمریکا بود.
•   دوره جورج دابلیو بوش: ایبرامز در دوره جورج بوش با بولتون همکاری داشت و در شورای امنیت ملی آمریکا در امور خاورمیانه و آفریقای شمالی مشغول به فعالیت گردید.
• دوره دونالد ترامپ: او در دوره ترامپ نیز، عهده دار امور ونزوئلا و در واقع نماینده آمریکا در این رابطه بود و اخیرا نیز با حفظ سمت پیشین خود، نماینده این کشور در امور ایران شده است. او همچنین عضو ارشد شورای روابط خارجی است که این اندیشکده نقش زیادی در جهت دهی به سیاستهای جمهوری خواهان دارد. او همچنین از اعضای شورای یادبود هولوکاست نیز می باشد. ایبرامز بنا بود تا در دوره وزارت رکس تیلرسون، به عنوان معاون وزیر منصوب شود، اما ترامپ با این تصمیم به دلیل مقاله انتقادی ایبرامز از ترامپ در دوره پیش از ریاست جمهوری او(2016)، مخالفت کرد.

به طور کل، نگاه ها به عملکرد پیشین ایبرامز چندان مثبت نیست. در رابطه با عملکرد پیشین او می توان موارد ذیل را بیان کرد:

• حمایت از کودتای نافرجام علیه هوگو چاوز، در سال 2002 ؛
• پنهان کردن و دروغ گفتن به کنگره در خصوص ماجرای مک فارلین؛ 
• علیرغم داشتن سابقه مسئولیت در زمینه حقوق بشر، انتقادهای بسیار زیاد به دلیل سابقه بد حقوق بشریش؛
• نادیده گرفتن موارد نقض حقوق بشر در آمریکای لاتین؛
• حمایت و چشم پوشی از کشتار مردم نیکاراگوئه توسط گروه های تحت حمایت آمریکا؛
• انتقاد و اعتراض عفو بین‌الملل و دیده‌بان حقوق بشر در دوران ریگان به دلیل همدستی آمریکا در جنایت های حکومت های نظامی متحد آمریکا در آمریکای لاتین در دوره او؛
• جنگ طلبی و شناخته شدن به عنوان معمار جنگ عراق؛
• تلاش برای وارد کردن بیل کلینتون به جنگ با عراق و سرنگونی صدام در سال 1998؛
• اعتراض گروه های ضدجنگ نظیر کدپینک  به او؛
• حمایت از سرکوب ننگین  بومیان «مایا» توسط ژنرال «افراین ریوس مونت» در سال 1980 ؛
• حمایت و نادیده گرفتن نظامیان السالوادور در قتل عام ال موزوت که به موجب آن نظامیان تحت تعلیم آمریکا، بیش از 500 غیرنظامی را به قتل رساندند؛ 
• مخالفت شدید با فلسطین و حامی افراطی رژیم صهیونیستی؛
• تلاش برای شکست مذاکرات صلح و حمایت کورکورانه از شهرک سازی ها و جنایت های رژیم صهیونیستی در فلسطین به بهانه هولوکاست؛
• حمایت از حمله به لیبی و سرنگونی معمر قذافی؛
• مخالفت شدید با برجام و حمایت از برخی سیاست های ترامپ نظیر پاره کردن برجام و فشار حداکثری؛
• حمایت از بمباران تاسیسات هسته ای ایران توسط رژیم صهیونیستی ؛
• حمایت شدید از تغییر نظام در کشورها؛
• همسویی و داشتن حمایت گروه ها و سازمان های یهودی در آمریکا.

در این رابطه می توان دو راهبرد کلی را مطرح کرد که عبارتند از «مذاکره قبل از انتخابات آمریکا» و «تغییر رژیم». 

با این انتصاب، شاهد آن هستیم که برایان هوک، که معمار کمپین فشار حداکثری بود، با الیت ایبرامز، که گفته می شود معمار جنگ عراق است، جایگزین گردید. دولت ترامپ قصد دارد تا با بکارگیری فردی تندرو مانند ایبرامز که مسئول اعمال فشار بر ونزوئلا بوده است و به شدت ضدایرانی است، فشارها را بر ایران تا انتخابات آمریکا به منظور کسب توافقی مطلوب و یا مذاکره، افزایش داده و به ایران این پیام را برساند که اگر گزینه مذاکره را نپذیرد، راهبرد دوم یعنی تغییر رژیم در راه است. سابقه سیاسی آقای هوک نشان داده است که او هم در مذاکره و هم تغییر رژیم فعالیت داشته است. در رابطه با مذاکره می توان به حضور او در مساله مک فارلین و همچنین نقش او در کودتاها و تغییر رژیم ها در آمریکای لاتین که نمونه اخیر آن، ونزوئلا است اشاره کرد.

آمریکا همواره به دنبال تغییر رژیم در جمهوری اسلامی ایران بوده است. در مورد انتصاب آقای ایبرامز نیز می توان این امر را مشاهده کرد. این کشور در نظر دارد تا در صورت موفقیت مدل براندازی در ونزوئلا، مشابه آن را در ایران نیز پیاده سازی کند و از این رو، به نظر می رسد آمریکا در نظر دارد تا از طریق ایبرامز، مدل و الگوی رفتاری آمریکا نسبت به ونزوئلا، بر روی ایران نیز پیاده شود. در این صورت، رضا پهلوی در زمره افرادی می تواند باشد که نقش خوآن گوآیدو در ونزوئلا را برای ایران در نگاه آمریکا بازی می کند. علت هم آن است که برخی منابع بیان می کنند که ایبرامز در جلسات و سخنرانیهای پهلوی شرکت کرده است  و لذا منافقین در گزینه های مطلوب ایبرامز نیستند. او برخلاف بولتون، علاقه چندانی نسبت به گروهک منافقین ندارد. ایبرامز پیشتر در سال 2011 به نشست منافقین دعوت شده بود که این درخواست آنها توسط او رد شد. الیت ایبرامز در پاسخ به این اقدام گفت که " هرکسی آزاد است نسبت به حضور و یا عدم حضور نام منافقین در لیست گروه های تروریستی صحبت کند، اما در حال حاضر که نام آنها در لیست وجود دارد، پول گرفتن از آنها و صحبت در حمایت از آنها، نگران کننده است"  سایر عناصری که ایبرامز در راستای راهبرد دوم پیگیری می کند، عبارتند از:

• عقیم سازی امکان بهبود روابط: محدودسازی و ناتوان سازی (حتی در صورت امکان، نابودی) هرچه بیشتر دولت بعدی در احیای مجدد برجام و یا بهبود روابط میان ایران و آمریکا که استفاده از مکانیسم ماشه نیز در راستای آن خواهد بود؛
• فشار به بانک مرکزی: فشار بیشتر به بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و ممانعت از انجام فعالیت تجاری توسط ایران (GEORGE W. BUSH ORAL HISTORY, 2012)؛
• تهدید کشورها به دلیل همکاری با ایران: تهدید و فشار بر مالکان کشتی، خدمه کشتی ها، بیمه کنندگان و حتی بندرها در صورت همکاری با ایران؛ 
• تاکید بر لزوم انجام بازرسی ها از سایت های نظامی ایران: در این راستا اعمال فشار از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی را می توان انتظار داشت؛
• تهدید انگاری حضور ایران در منطقه و تشکیل ائتلاف عربی در مقابل آن: تلاش برای کاهش حضور و ارتباط ایران با محور مقاومت؛. (Abrams, 2014) (Abrams, 2013)
• ایجاد آشوب در داخل ایران و وارد کردن اتهامات حقوق بشری به ایران و وضع تحریم های بیشتر در این زمینه: حمایت از اغتشاشات سال 2009 و متهم کردن ایران به نقض حقوق بشر؛  (Abrams, 2017) اگرچه او اعتقادی به این موضوع ندارد. ایبرامز در کتاب خود تحت عنوان " واقع گرایی و دموکراسی: سیاست خارجی آمریکا پس از بهار عربی (بیداری اسلامی)" در سال 2017 به وضوح بیان می کند که " ما زمانی برای مسائلی نظیر دموکراسی و حقوق بشر نداریم- ما مشکلات واقعی نظیر مسائل امنیتی داریم که باید با آنها دست و پنجه نرم کنیم." (Abrams, 2017)
• تضعیف حزب ا... و برجسته سازی اتهام ارسال سلاح توسط ایران: متهم کردن ایران به ارسال سلاح به فلسطین و لبنان و تلاش برای تقویت حضور نیروهای نظامی بین المللی در لبنان و تقویت نیروهای نظامی لبنان به منظور مقابله با حزب ا.. و ایران. 

 

به طور کل، این احتمال وجود دارد که با نزدیکتر شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، فشارها نسبت به جمهوری اسلامی ایران افزایش یابد و این قبیل جابه جایی ها و فعالیت های آمریکا را می توان در این راستا تفسیر نمود. اما با این حال، باید توجه داشت که سیاست ها و ساختار آمریکا مشخص است و انتصاب افرادی نظیر آقای ایبرامز، صرفا باعث شدت و ضعف عمل به سیاست خواهد شد و نه اتخاذ راهبرد یا سیاست جدیدی؛ خصوصا که آقای ایبرامز صرفا یک مدیرمیانیست و اگر این اتفاق در سطح وزیر و یا مشاور امنیت ملی اتفاق می افتاد، شاید طرح چنین موضوعی موضوعیت بیشتری داشت. با این حال باید توجه داشت که اگرچه زمان باقی مانده تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا، فرصتی کافی برای حصول دستاورد و کسب نتیجه مورد نیاز و مطلوب دولت ترامپ نیست، اما فرصتی کافی به منظور ایجاد مشکل و تخریب مسیر آینده در رابطه با روابط ایران و آمریکا می باشد. 

همچنین آمریکا قصد دارد تا با این انتصاب، به ایران این پیام را برساند که یا پیش از برگزاری انتخابات آمریکا به پای میز مذاکره می آید و یا اینکه با استفاده از مدل ونزوئلا، این کشور را دچار آشوب و فشارهای اقتصادی مضاعف و نهایتا، تغییر رژیم خواهد کرد. 

 

 

 

منابع

Abrams, E. (2014, June 22). The Man Who Broke the Middle East. Retrieved from Politico Magazine: https://www.politico.com/magazine/story/2014/06/the-man-who-broke-the-middle-east-108140

Abrams, E. (2017). Realism and Democracy: American Foreign Policy after the Arab Spring. New York, N.Y: Cambridge University Press.

WASOW, O. (2020). Agenda Seeding: How 1960s Black Protests Moved Elites, Public Opinion and Voting. American Political Science Review, 1-22. doi:10.1017/S000305542000009X